Me termin “toksik”, psikologët përshkruajnë dëmin për shëndetin psiko-emocional dhe fizik të një personi. Njerëzit toksikë kanë karakteristika specifike në sjelljen e tyre që përdorin për të vrarë “viktimën” e tyre.
Esmeralda Birçaj, eksperte e shëndetit mendor, Gjykata e Rrethit Vlore, Terapiste EMDR 1
Mund të jenë prindërit, mund të jetë një i afërm tjetër, mbase mik apo edhe partner. Identiteti toksik nuk ka fytyrë. Kushdo mund të jetë toksik dhe për këtë arsye është e mundur të keni një marrëdhënie toksike me një person që është shumë afër jush ose është një “tjetër i rëndësishëm” në jetën tuaj.
Për shembull, nëse keni një mik toksik, është e vështirë ta menaxhoni ose izoloni atë, por është shumë më e vështirë kur keni një prind apo bashkëshort toksik.
Njerëzit toksikë janë jashtëzakonisht të rrezikshëm për shëndetin mendor të të tjerëve, pasi e shtypin atë psikologjikisht dhe emocionalisht dhe i shkaktojnë atij stres intensiv në altarin e reagimit të tij të ardhshëm.
Kritika e tyre e pandërprerë, mungesa e pranimit të tyre, kërkesat e tyre të ashpra, preokupimi i tyre i fortë me atë që duan dhe çfarë u duhet vetëm atyre janë ndër karakteristikat e tyre më themelore duke goditur shëndetin mendor dhe emocional të njerëzve përreth tyre.
Në njëfarë mënyre, janë njerëzit që besojnë se vetëm ata kanë të drejta dhe mund të sundojnë mbi të tjerët duke i kthyer ata në kukulla.
Abuzimi i individëve toksikë përmes një larmie abuzimesh psikologjike, siç janë fyerja/ kritika verbale – fyerjet – komentet poshtëruese, izolimi i viktimave, kërcënimet, frikësimi, abuzimi/kontrolli financiar përmes parave etj.
Rezultati është helmimi psikologjik i personit rreth tij. Frika, ankthi, zemërimi, trishtimi, shtypja janë emocionet kryesore që bejnë fole dhe që shtyp një person që është i helmuar nga narcizmi i një personi toksik.
Ata janë të lodhshëm dhe rraskapitës dhe shkaktojnë frikë për shkak të reagimit dhe sjelljes së tyre të ashpër. Përmes kësaj frike, ata arrijnë të kontrollojnë dhe manipulojnë viktimat e tyre, të cilët përpiqen të shmangin fërkimin dhe tensionin – të cilat natyrisht janë të pashmangshme, si dhe të bëjnë gjithçka që dëshirojnë – dhe kështu të bllokohen në humor toksik, ndërsa largohen nga ato që duan të bëjnë, të ndjekin dhe të mbrojnë. Me pak fjalë, ata po largohen nga vetvetja.
Sidoqoftë, është fakt se njerëzit toksikë nuk janë të kënaqur me asgjë. Ndjenja e tyre e thellë e pa vlerë kthehet në kritika të ashpra dhe komente ofenduese për të tjerët. Çfarëdo që ata marrin nuk do të jetë kurrë e mjaftueshme për ta. Njerëzit përreth tyre përpiqen në çdo mënyrë të përmbushin pritjet e tyre, si rezultat i të cilave ata janë dekonstruktuar psikologjikisht dhe shterin rezervat e tyre emocionale të energjisë.
Padyshim që është shumë e vështirë të ekzistosh ose të kesh qenë me një person të tillë. Sidomos kur ky person është shumë i njohur. Por është e nevojshme të gjesh guximin të përballesh me gjithçka që ke kaluar ose që po kalon dhe të pretendosh identitetin, ekzistencën tënde, të drejtat e tua, veten!
Askush nuk ka të drejtë të përcaktojë, të vendosë për ju, t’ju zvogëlojë, të ofendojë zgjedhjet dhe ëndrrat tuaja.
E gjithë kjo sjellje manipuluese ka për qëllim varësinë tuaj. Është shumë e rëndësishme që ju të vendosni vetë nëse doni të jeni të varur apo jo.
Ekziston një mënyrë për të mësuar se si të menaxhoni marrëdhënie të tilla. Një psikolog mund t’ju ndihmojë për këtë. Për më tepër, mund të konsultoheni me një manual specifik.
Mos harroni se ne nuk mund të ndryshojmë të tjerët përveç vetes tonë!
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
