Disa studime shkencore kanë analizuar mënyrat e infektimit të virusit, duke identifikuar vendet dhe situatat në të cilat ekziston rreziku më i madh i përhapjes.
A ka ndonjë vend ku rreziku i kontraktimit të koronavirusit është më i lartë? Sipas shkencës, po, dhe ato janë baret, restorantet, palestrat dhe hotelet. Që nga fillimi i pandemisë ka pasur disa studime që janë përpjekur të hetojnë metodat e infektimit, vendet dhe situatat në të cilat virusi përhapet më lehtë. Puna e fundit mbi këtë temë, e kryer nga studiuesit në Universitetin Stanford dhe Universitetin Northwestern dhe botuar në Nature, përdori një model matematikor për të simuluar përhapjen e Covid në një qytet.
Koronavirus, vendet ku rrezikon më shumë të infektohesh
Autori i studimit, Jure Leskovec, shpjegoi se si erdhi vlerësimi i rrezikut: “Ndërtuam një model IT për të analizuar se si njerëzit me prejardhje të ndryshme demografike dhe lagjeje të ndryshme vizitojnë lloje të vendeve pak a shumë të mbushura me njerëz. Bazuar në këtë, mund të parashikojmë gjasat e infeksioneve të reja të ndodhin në një kohë dhe vend të caktuar”.
Për të kuptuar sjelljen e virusit, studiuesit analizuan lëvizjet e 98 milion qytetarëve amerikanë, të cilët midis muajit marsit dhe maj kaluan në 10 nga zonat më të mëdha metropolitane në SHBA, të tilla si New York, Chicago dhe San Francisco. Studimi, përveçse mori parasysh kohën që njerëzit kaluan në vende dhe takimet me subjekte të tjera, gjithashtu analizoi disa të dhëna demografike, vlerësime epidemiologjike dhe informacione anonime për vendndodhjen e telefonave celularë, duke arritur të zhvillojë një model matematikor që duket se konfirmon si ndodhin pjesa më e madhe e transmetimeve të koronavirusit në vendet e përcaktuara si “‘përhapës”, domethënë i super-difuzionit. Në veçanti, vendet ku rreziku i transmetimit të virusit rritet ndjeshëm janë restorantet, palestrat, baret dhe hotelet.
Arsyeja?
Janë të gjitha vendet ku njerëzit ka më shumë të ngjarë të jenë në hapësira të mbyllura dhe brenda, madje edhe për periudha të gjata kohore. Sipas studimit të SHBA, 85% e infeksioneve të reja në Çikago mund t’i atribuohen 10% të vendeve më të vizituara nga qytetarët dhe turistët. Studimi tregon se koronavirusi transmetohet në ambiente të mbyllura, ku njerëzit qëndrojnë për një kohë të gjatë dhe jo gjithmonë përdorin një maskë, edhe kur mbahet distanca.
Një tjetër zbulim i rëndësishëm që doli nga studimi ka të bëjë me pakicat dhe njerëzit me të ardhura të ulëta: dy kategori të detyruara që lëvizin për punë dhe blejnë në dyqane më të vogla dhe më të mbushura me njerëz. Por a ka ndonjë zgjidhje? Sipas studiuesve, mbyllja do të ishte pak e dobishme: ideja e duhur për të shmangur një bllokim dhe për të kufizuar ngjitjet mund të jetë një zvogëlim i kapacitetit. Por ka kufizime në këtë studim: përveçse janë simulime, analiza nuk merr parasysh vendet e tjera potencialisht të rrezikshme, të tilla si shkolla apo shtëpia.
Koronavirusi dhe rreziku i infektimit: studimet e tjera
Një studim i botuar në Science foli gjithashtu për situata të përhapjes së virusit: duke identifikuar në disa vende një rrezik më të madh të infektimit. Sipas këtij raporti, ashtu si ka individë që nuk infektojnë, ka edhe njerëz ”super-përhapës”, domethënë në gjendje të transmetojnë virusin tek shumë më shumë njerëz se mesatarja. Ngarkesa e lartë virale luan një rol kryesor, por edhe në këto raste, rrethanat dhe ngjarjet me hapësira të mbipopulluara dhe të mbyllura janë ”djepi i përsosur” për infeksionin.
Sipas një studimi tjetër të botuar në tetor nga Thiemo Fetzer, studiues në Universitetin e Warwick, sjellja do të përbënte gjithashtu një ndryshim: vendimi anglez për të paguar një pjesë të faturës për qytetarët që hanin në restorante në gusht do të ishte fajtor për një rritje ndërmjet 8 dhe 17% të infeksioneve. Në vend të kësaj, sipas studimit të botuar në shtator në faqen e internetit të Qendrave për Kontrollin e Sëmundjeve, pacientët me pozitë Kovide në SHBA kishin dy herë më shumë gjasa të kishin konsumuar në një bar apo restorant me njerëz jo të infektuar. Rreziqet më të mëdha të vendeve të mbyllura ishin konfirmuar gjithashtu nga një studim i botuar në revistën Jama Internal Medicine, i cili analizoi rastet e ngjitjes gjatë një seminari budist në Ningbo, Kinë. Në atë rast, pjesëmarrësit kishin qenë së bashku në autobus, pastaj në një vend të jashtëm dhe një vakt në ambiente të mbyllura: edhe në atë rast, shumica e infeksioneve i atribuoheshin situatave ‘të mbyllura’, të tilla si udhëtimi me autobus.
Të kuptuarit se si transmetohet virusi në lidhje me vendet publike mund të jetë një pikë kyçe për betejën në Kovid, si për të përmbajtur epideminë, ashtu edhe për të shmangur mbylljen e gjithçkaje edhe një herë.
Përgatiti Orjona Tresa / Burimi Today.it
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
