Ashtu siç ndodh me ata që vënë në dyshim arritjet e tyre kur arrijnë moshën e mesme, midis moshës 20 dhe 30 vjeç shpesh shfaqet një dilemë e njohur si krizë e çerek-jetës. Bëhet fjalë për konfliktin që pësojnë disa njerëz në këtë dekadë, në të cilin ankthi, ankthi dhe zhgënjimi ngjyrosin një periudhë që duhet të jetë (sipas kanuneve) e vetë-zbulimit dhe suksesit.
Çfarë e karakterizon këtë proces? A prek të gjithë individët e asaj moshe? Dhe, më e rëndësishmja, a është e mundur ta shmangni atë ose ta përballoni atë pa shumë shqetësime? Ne do t’u përgjigjemi të gjitha këtyre pyetjeve në mënyrë koncize.
Çfarë është kjo krizë?
Edhe pse nuk është një sindromë apo sëmundje, ky kalim personal, i njohur edhe si kriza e çerekshekullit, është një fenomen i përshkruar dhe studiuar tek të rinjtë nga 20 deri në 30 vjeç. Siç ndodh me ata që përjetojnë krizën e moshës së mesme , ata shprehin pakënaqësi të madhe me arritjet e tyre në jetë dhe ndjehen të shqetësuar për të ardhmen, veçanërisht kur krahasohen me gjeneratat e mëparshme, si p.sh: Kjo periudhë stresi, konfuzioni dhe ankthi i ka rrënjët në pasiguri, e nxitur nga kriza ekonomike, e punës, mjedisore dhe gjeopolitike. Këta janë djem që duke iu afruar dekadës së tretë të jetës, bëjnë përpjekje të mëdha për të pasur sukses dhe për të gjetur vendin e tyre në botë, por me pak ose aspak sukses.
Kësaj i shtohen presionet, nevojat dhe detyrimet e reja për të cilat brez pas brezi nuk ishin përgatitur: rrjetet sociale, produktiviteti i egër, mënyrat e reja të marrëdhënieve dhe shumë të gjata etj. Këto presione vijnë në forma të reja dhe koncepti i punës dhe i marrëdhënieve ndërpersonale ka ndryshuar, por nuk kanë ardhur me një manual udhëzues kulturor.
Çfarë mund të bëj për të kapërcyer krizën?
Shanset për të vuajtur një krizë jete rriten në një botë që u premtua e ndritshme dhe që ka rezultuar të jetë ogurzi. Megjithatë, në raste nevoje është gjithashtu e mundur të fuqizoni veten dhe të arrini pajtimin me veten. Le të shohim disa këshilla për ta arritur atë.
1.Pranoni dhe vërtetoni emocionet tuaja
Hapi i parë, përpara se të zbatoni çdo lloj strategjie tjetër, është të vërtetoni veten. Emocionet nuk mund të kontrollohen dhe ato kanë një dobi shumë të madhe: t’i përgjigjen mjedisit për të mbijetuar.
Kur e ardhmja është e ngjyrosur me katastrofë dhe e tashmja nuk është ajo që duam, është logjike që emocionet më të zakonshme janë ankthi dhe zhgënjimi . Ju nuk jeni të dobët dhe as nuk duhet ta fshehni shqetësimin tuaj, por përqafoni, pranoni dhe lëreni që t’ju udhëheqë drejt veprimeve të nevojshme për të përmirësuar situatën tuaj.
2.Analizoni realitetin tuaj dhe mos u kapni nga paragjykimet
Ju ndoshta keni dëgjuar shprehjet “gjenerimi i qelqit” dhe “kultura e përpjekjes”. Po, është e vërtetë që të gjithë duhet të stërvitemi që të jemi më elastikë dhe të punojmë shumë për ëndrrat tona, por nga një këndvështrim më i sjellshëm sesa kërkesat dhe gjykimet vlerësuese. Ju e dini se sa shumë keni punuar për të arritur qëllimet tuaja . Është e rëndësishme që të mos tërhiqeni nga pritshmëritë që ju janë bërë dhe të analizoni se çfarë mund të kontrolloni dhe çfarë jo.
3.Mos e krahasoni veten me të tjerët
Është e lehtë të biesh në krahasime me rrjetet sociale të disponueshme 24 orë në ditë dhe nën peshën e pritshmërive të gjeneratave të mëparshme. Interneti është i mbushur me jetë perfekte, trupa kanonikë, pozitivitet toksik dhe njerëz që pretendojnë se ndihen të përmbushur brenda një sistemi produktiviteti jo të shëndetshëm. Një nga veprimet që favorizon shëndetin tuaj mendor është të kufizoni ekspozimin ndaj këtyre mesazheve të presionit social . Për të kapërcyer krizën e mesit, përqendrohuni në arritjet tuaja dhe në atë që dëshironi të përmirësoni, duke shpërblyer veten sa herë që arrini një qëllim dhe duke kritikuar në mënyrë konstruktive dështimet tuaja.
4.Ndiqni qëllimet tuaja me hapa të vegjël
Një tjetër efekt i pritshmërive të larta që u janë vendosur mijëvjeçarëve dhe Gjeneratës Z është një rënie në madhështi dhe menjëhershmëri. Sigurisht që e shihni veten larg asaj pune të suksesshme me një rrogë të madhe, sepse derisa të arrini në atë pikë ka shumë fitore të vogla dhe gjithashtu gabime. Si një strategji kundër zhgënjimit , shkruani një qëllim dhe hapat e nevojshëm për ta arritur atë. Përvijoni këto objektiva aq sa keni nevojë dhe përforcojeni veten sa herë që kaloni njërën prej tyre. Kështu, shembulli i punës së ëndrrave do të jetë pushimi i luftëtarit pasi të ketë shijuar udhëtimin drejt tij.
5.Rregulloni pritshmëritë tuaja
Shumë nga njerëzit që sot jetojnë në krizën e tremujorit përballen me zhgënjimin e një sërë idesh që i kanë bërë ata të mrekullueshëm: marrja e një karriere për të pasur një punë të shkëlqyer, zotërimi i një shtëpie para moshës 30 vjeç, mbajtja e një marrëdhënie dashurie për shumë njerëz në vite etj. Megjithatë, megjithëse mund të jetë e dhimbshme në fillim, është me vend të analizoni të tashmen dhe të rregulloni sa larg dëshironi të shkoni. Ka ende shumë të ardhme përpara në moshën 25 vjeçare, por është më mirë të mësosh të pranosh veten sesa të flagjeshësh gjithë jetën për diçka të parealizueshme.
6.Mos e braktisni kujdesin për veten
Një tjetër nga realitetet e ashpra të krizës së tremujorit është se shëndeti sakrifikohet shumë shpesh. Ajo “kulturë e përpjekjes” në të cilën janë rritur brezat e fundit dikton se sakrificat e mëdha kanë shpërblime të mëdha; por tashmë është vërtetuar se nuk është kështu. Edhe pse është e vështirë në një model ekonomik ku shfrytëzimi i punës dhe mungesa e kohës ka me bollëk, është shumë e rëndësishme të gjesh hapësira për vetëkujdes : të ushqehesh mirë, të ushtrohesh, të pushosh gjatë gjumit, të kesh kohë të lirë të ndërgjegjshme dhe marrëdhënie të shëndetshme. Kur e ardhmja nuk sjell garanci për mirëqenien, kujdesi në të tashmen do të jetë sigurimi për të ruajtur cilësinë e jetës me kalimin e viteve.
7.Krijoni lidhje cilësore
Askush nuk është një ishull. Besimi kulturor se një individ mund të jetë i pavarur është një gabim, pasi ne jemi kafshë shoqëruese që kontribuojmë në shoqëri dhe pimë prej saj në të njëjtën kohë. Rrethojeni veten me njerëz që ju mbështesin dhe për të cilët ia vlen të kujdeseni. Organizohuni dhe thithni përfitimet e kolektivit, sepse gjëja më e keqe që mund t’i ndodhë dikujt që ka një peshë të madhe është ta bëjë atë vetëm.
8.Përqafoni identitetin tuaj aktual
Nuk do të jeni i njëjti person një vit më pas, ose ndoshta edhe një muaj nga tani. Ideali është të mos qëndroni statik, por të gjeni thelbin e identitetit tuaj brenda ndryshimeve që përjetoni. Përqafoni hobet tuaja, luftoni për idealet tuaja, reflektoni në mënyrë kritike dhe mos kini frikë të ndryshoni nëse kjo ju bën më të mirë. Ju do të jeni gjithmonë ju.
9.Kërkoni ndihmë profesionale
Të gjitha këto këshilla mund të mos jenë të mjaftueshme kur shëndeti juaj mendor po përkeqësohet. Nëse keni mundësinë të keni ndihmën e një profesionisti të psikologjisë, mos hezitoni të shkoni për një konsultë, sepse atje do t’i zhvilloni plotësisht këto indikacione dhe do të merrni mjete për t’u ndjerë më mirë. Si në nivel institucional ashtu edhe në grupe të njohura, ju gjeni burime me kosto të ulët ose falas. Zbuloni se cilat janë në zonën tuaj, nëse nuk keni mundësi të paguani për një shërbim privat.
Pasojat e këtij kalimi në shëndetin mendor
Njerëzit që kalojnë një krizë tremujore janë shpesh viktima të rrethanave të tyre. Shumë prej tyre nuk janë në gjendje të bëhen të pavarur nga shtëpia e prindërve të tyre ose e kanë të pamundur të përmirësojnë kushtet e tyre. Mungesa e mundësive për punë dhe në përgjithësi e mbështetjes nga sistemi është tipike për këtë brez. Dhe ka disa pasoja që rrjedhin nga ky kontekst. Këtu janë ato më të zakonshmet:
Frustrimi i përgjithshëm.
Kriza e identitetit personal.
Pasiguri për të ardhmen.
Ndjenjat e izolimit dhe vetmisë.
Rimendimi i miqësive dhe marrëdhënieve romantike.
Tendenca drejt radikalizimit të ideve me karakter ideologjik.
Krahasimi me pjesën tjetër të bashkëmoshatarëve (“të tjerët po bëjnë më mirë se unë”).
Vetëvlerësim i ulët (“Unë nuk jam mjaftueshëm i mirë për të arritur qëllimet e mia”).
Vështirësi në përshtatje me jetën pas studimeve dhe tregun e punës.
Fuqizojeni veten në kohë krize
Çrregullimet e ankthit kanë një prevalencë prej 35-40% te meshkujt dhe 60-80% te femrat, kur flitet për personat nga 20 deri në 30 vjeç. Kjo pandemi, e cila prek kryesisht grupet e pafavorizuara, ka zgjuar edhe një valë rezistence ndaj shtypjes së kohës aktuale. Kultura e individualizmit, konsumizmi i pafund dhe presioni social janë përpjekur të izolojnë individët, duke i bërë ata të harrojnë se kolektivi jep rezultate më të mëdha se shuma e pjesëve të tij. Prandaj, në kuadrin e kësaj krize moshe, mos hezitoni të shoqëroheni me njerëz të tjerë, të ndihmoni dhe kërkoni ndihmë, sepse nuk është më koha e heronjve, por e fiseve.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
