Përgatiti Esmeralda Birçaj, eksperte e shëndetit mendor
Përfshirja e tepërt e anëtarëve të familjes është një faktor tinëzar, por i fuqishëm në mbrojtjen e anëtarëve abuzivë nga pasojat e veprimeve të tyre. Psikoterapisti Salvador Minucin zhvilloi teorinë e hiper-përfshirjes për të përshkruar që sistemet familjare kanë kufij të dobët dhe të papërcaktuar.
Shumë herë, e gjithë familja përpiqet të mbështesë një pikëpamje të ndarë nga anëtarët e saj ose të mbrojë një anëtar të familjes nga pasojat e veprimeve të tyre. Në këto sisteme familjare, autonomia individuale është e pakët dhe anëtarët e familjes mund të mbivlerësojnë njëri-tjetrin. Për shembull, një fëmijë mund të mos e shohë pozicionin e tij të ndarë nga ai i prindërve të tij dhe mund të mbrojë pozitat e prindërve të tij, edhe kur është i dëmshëm.
Përfshirja e tepërt rrezikon në mënyrë të pashmangshme individualitetin dhe autonominë e anëtarëve të familjes. Mund të lehtësojë gjithashtu abuzimin. Abuzimi në një sistem familjar tepër të përfshirë është një lloj traume. Ata që kanë mbijetuar trauma të tilla mund të mos i njohin përvojat e tyre si traumatike dhe madje mund të mbrojnë ata që e kanë kryer/bërësit e tyre.
Për shkak të dobësisë së kufijve në këto sisteme familjare, anëtarët e familjes që me të drejtë i njohin përvojat e tyre si traumatike, mund të tërhiqen ose madje të besojnë se po dëmtojnë familjen e tyre.
Karakteristikat e familjeve të mbingarkuara.
Përfshirja e tepërt nuk çon gjithmonë në abuzim, por është një mjet i fuqishëm për të mbrojtur autorët nga pasojat e veprimeve të tyre.
Në shumicën e familjeve të shëndetshme, anëtarët e familjes respektojnë njëri-tjetrin dhe mund të ndajnë vlera specifike. Në një familje të mbingarkuar, ky respekt dhe sistemi i përbashkët i besimit çon në një barrë të padurueshme kundër autonomisë dhe prosperitetit individual.
Për shembull, e gjithë familja mund të mbështesë idenë e babait si një prind ose udhëheqës i mrekullueshëm, edhe nëse ai është abuziv fizikisht.
Më poshtë janë disa karakteristika të sistemeve familjare të mbingarkuara:
Secili anëtar i familjes përmbush një rol specifik. Në shumicën e rasteve, ky rol mund të lejojë sjellje jofunksionale nga anëtarët e tjerë të familjes. Për shembull, “paqebërësi” i familjes mund të normalizojë konfliktet e krijuara nga anëtari abuziv i familjes ose mund të fajësojë anëtarët e tjerë të familjes për përpjekjen për të vendosur kufij të shëndetshëm.
Mbingarkesa e tepërt shpesh fillon kur një anëtar i familjes ka një problem të shëndetit mendor ose abuzim me substancat. Gjithashtu normalizon sjelljen e dëmshme dhe mund të jetë një mënyrë për të shmangur trajtimin.
Familjet e përfshira shpesh e shohin mosmarrëveshjen si tradhti.
Familjet e përfshira mund të kërkojnë një nivel të pazakontë intimiteti edhe nga fëmijët e rritur. Për shembull, një fëmijë i rritur me fëmijët e tij pritet të kalojë të gjitha pushimet me familjen e tij. Nëse ai i kalon pushimet me vjehrrin dhe vjerrën e tij ose vetëm me familjen e tij, familja e mbingarkuar mund ta izolojë atë ose ta dënojë.
Ndjenjat e anëtarëve të familjes së përfshirë janë të ndërthurura. Mund të jetë e vështirë të dallosh se ku fillojnë ndjenjat e dikujt dhe ku mbarojnë ndjenjat e tjetrit. Mund të ketë norma familjare të heshtura që anëtarët e familjes i marrin si të mirëqena. Njerëzit jashtë familjes mund t’i dallojnë menjëherë këto norma si të pazakonta ose jofunksionale. Për shembull, një familje e mbingarkuar mund të ketë një rregull që të mos thërrasë kurrë policinë kur një anëtar i familjes po abuzon me një tjetër.
Disa njerëz gjithashtu përdorin hiper-përfshirje për t’iu referuar incestit të fshehtë ose emocional. Kjo ndodh kur një prind ose kujdestar e trajton një fëmijë si partner ose të barabartë me të. Prindi mund të mbështetet tek fëmija për mbështetje dhe dashuri të pakushtëzuar në vend që të plotësojë këto nevoja themelore të fëmijës.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
