“Pacienti ka dështuar në terapi”; “Pacienti mohon të ketë bërë një gjë të tillë”; “Pacienti ankohet për dhimbje”. Këta janë shembuj të frazave që të gjithë jemi mësuar t’i dëgjojmë: një gjuhë pothuajse stereotipe, teknike. Por nëse ndalesh për një moment për t’i analizuar nga pikëpamja semantike, kupton se sa “agresivë” mund të jenë ndaj pacientëve. Dhe për shkak se fjalët kanë peshë, përdorimi i tyre në mënyrë korrekte mund të bëjë një ndryshim të madh.
Është evidente, p.sh., se është terapia që dështon për një pacient të caktuar dhe jo pacienti që dështon terapinë (një konstruksion që edhe nga pikëpamja gramatikore ‘kërcen’, po ta shohësh me vëmendje). Megjithatë, ndryshimi i temës është i barabartë me kalimin e përgjegjësisë te pacienti. Rezultati është që pacientët mund të ndihen fajtorë dhe kjo gjithashtu mund të ketë një ndikim të madh në motivimin e nevojshëm për të vazhduar trajtimin.
Mesazhe subkoshiente
Sot, ekspertët e Universitetit të Kembrixhit po merren me këtë temë, në një analizë të publikuar në British Medical Journal (BMJ). Duke shqyrtuar literaturën e disponueshme për këtë temë, autorët – Caitríona Cox dhe Zoë Fritz – tregojnë se sa vëmendje i mungon ende komunikimit. Disa shembuj praktikë: përdorimi i fjalëve si “mohoj” dhe “pohoj”, duke iu referuar momentit në të cilin pacienti i tregon mjekut të tij simptomat ose përvojat, sugjeron besim të ulët dhe vënien në dyshim të besueshmërisë së pacientit.
Shprehja “sëmundje e kontrolluar dobët” mund të jetë stigmatizuese. Ka edhe fraza të tjera që mund të aludojnë për pacientin si një subjekt “pasiv” ose “infantil”, ndërsa theksojnë pozicionin autoritar të kujdestarit. Për shembull: Mjekët “dërgojnë” pacientët në shtëpi dhe përdorin terma të tillë si “përputhshmëri” dhe “mospërputhje” në lidhje me marrjen e medikamenteve. Në rastin e fundit, sugjerojnë autorët, fokusi duhet të jetë në arsyet pse pacientët mund të mos marrin barnat e përshkruara dhe në këtë mënyrë të promovojnë një marrëdhënie më bashkëpunuese.
Mësoni komunikimin
Në fakt, në studim, dy studiuesit sugjerojnë edhe fjalë që janë më të përshtatshme për kontekste të ndryshme, të cilat mund të krijojnë një marrëdhënie të ekuilibruar. “Tendenca e përgjithshme, për fat të keq, është ende ajo e të parit të mjekësisë, dhe për rrjedhojë edhe figura që e përfaqëson atë, brenda një marrëdhënieje vertikale dhe jo horizontale”, thotë për Katia Mattarozzi, profesoreshë e Psikologjisë së komunikimit në fushën e kujdesit shëndetësor, universiteti i Bolonjës. “Figura tjetër, që është bartësi i sëmundjes, nuk është një epruvetë, por një person që ka përvojat e tij, vlerat, pritshmëritë dhe rolin e tij shoqëror”.
Është e nevojshme të mendohet për një punë ekipore, ku punonjësi shëndetësor ka përvojë mbi sëmundjen ndërsa pacienti bëhet bartës i një njohurie shumë të rëndësishme, e cila konsiston në atë që ndjen dhe si ndikojnë simptomat në jetën e tij. Pastaj ka një aspekt tjetër shumë të rëndësishëm: vërtetimi.
“Shumë shpesh, profesionistët e kujdesit shëndetësor priren t’i japin më shumë rëndësi matjes objektive të simptomave sesa të njohin rëndësinë e subjektivitetit. Përveç zëvendësimit të disa termave siç propozohen nga analiza, profesionistët e kujdesit shëndetësor duhet të ndërgjegjësohen për rëndësinë e marrëdhënies dhe komunikimit si faktorë të aftë për të ndikuar në rezultatet klinike, si rrjedhim në simptomat dhe efikasitetin e terapive. Besoj se ata vetë do të mund të gjejnë më pas terminologjitë më të mira”.
Çfarë ndodh në tru kur gjuha lëndon
Vetëm këtë javë në Milano u prezantua një studim inovativ për të njëjtën temë, i cili vëzhgoi se çfarë ndodh në tru, përmes rezonancës magnetike funksionale, pas komunikimit të keq. Eksperimenti, i kryer nga Fondacioni Giancarlo Quarta Onlus me Universitetin e Padovës dhe PNC (Qendra e Neuroshkencës së Padovës), quhet F.I.O.R.E. 2 (akronim për Imazhe Funksionale të Efekteve të Përforcimit) dhe është vazhdimi i një studimi të parë që mati efektet e komunikimit pozitiv në tru.
Rezultatet? Komunikimi negativ, agresiv ose zhvlerësues dëmton, dhe jo në një kuptim të gjerë: ai aktivizon rrjetin e trurit që percepton dhe përpunon dhimbjen, duke përfshirë zona që mund të mbivendosen mbi dhimbjen fizike. Kur komunikimi nuk funksionon – shpjeguan studiuesit – u vu re një aktivizim i zonave motorike, sikur subjekti ndjente integritetin e tij të dëmtuar dhe ishte gati të ikte / reagonte.
Jo vetëm kaq, fjala negative favorizon sjelljen josociale, dëshmi që mund të gjendet në tru me më pak dialog mes dy hemisferave. “Nëse mospërputhja e përgjigjes së nevojës vazhdon, marrëdhënia mund të varfërohet, të humbasë kuptimin e saj dhe madje të minojë vetëvlerësimin dhe të jetë e padobishme nëse jo e dëmshme”, komentoi Fabio Sambataro, profesor në Departamentin e Neuroshkencës të Universitetit të Padovës. Doktori duhet të gjejë kohën dhe mënyrën – ose më mirë mënyrat – për të dëgjuar pacientin me hapësirat dhe kohët e tij, duke pranuar nevojën e tij për ndjeshmëri dhe njohje, për të garantuar një marrëdhënie vërtet terapeutike” – përfundoi ai.
Burimi / https://www.repubblica.it/
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
