Një seri prej tre studimesh të publikuara në Evolutionary Psychological Science ekzaminuan preferencat e miqësisë. Tiparet më të dëshiruara të pjesëmarrësve te miqtë ishin ndershmëria, etika, këndshmëria dhe disponueshmëria, ndërsa tiparet më të padëshiruara ishin pandershmëria, konkurrueshmëria dhe padurimi…
Miqësia është një pjesë universale dhe integrale e njerëzimit, duke u shtrirë nëpër kultura dhe kohë; kjo ngre pyetjen evolucionare se pse ne madje bëjmë miq. Dy arsye janë propozuar për të shpjeguar aftësinë tonë për të krijuar miqësi, duke përfshirë mbështetjen sociale dhe kontributin social (d.m.th., ndërveprimin social). Duke pasur parasysh mungesën e mbështetjes dhe mbrojtjes së bazuar në shtet gjatë gjithë historisë sonë evolucionare, ishte e nevojshme të mbështeteshim te të tjerët (kryesisht të afërm gjenetikë) për mbijetesë.
Megjithatë, mbështetja te familja mund të ketë kufizime. Pavarësisht nga interesat e përbashkëta gjenetike që ofrojnë motivim për të mbështetur të afërmit, anëtarët e familjes mund të jenë gjeografikisht larg, të kenë shëndet të dobët ose burime të kufizuara. Mbështetja nga vjehërrit është një mundësi tjetër, por konflikti me vjehrrit është një fenomen i zakonshëm që mund të ndikojë në besueshmërinë e këtij burimi mbështetjeje.
Mund të shfrytëzohet aftësia për të bërë miq – për shembull, afrimi me dikë nën maskën e miqësisë kur interesat e vërteta qëndrojnë në marrjen e tyre ose të tjerëve në sferën e tyre shoqërore si bashkëshort. Një formë tjetër shfrytëzimi mund të jetë shënjestrimi i individëve që mund të jenë të dobishëm në avancimin e qëllimeve personale (p.sh., karriera, ndikimi social). Autorët shtojnë, “Rrjedhimisht, aftësia për të bërë miq do të favorizohej më tej nga forcat përzgjedhëse, sepse miqësitë mund t’u siguronin individëve përfitime të çiftëzimit dhe përparimit personal.”
Disa tipare do t’u mundësonin njerëzve të ofrojnë mbështetje dhe të dhëna të vazhdueshme për miqtë (p.sh., mirësia), ndërsa tipare të tjera do ta bënin këtë të pamundur (p.sh., egoizmi). Dallimet në vlerën e miqësisë do të zgjidhnin mekanizmat që do t’u mundësonin njerëzve të shpërndanin burime drejt mbajtjes së miqësive me vlerë të lartë. Në këtë punë, Apostolou dhe Vetsa përpiqen “të identifikojnë tiparet e dëshirueshme dhe të padëshirueshme te miqtë, t’i klasifikojnë ato në kategori më të gjera tipare dhe të shqyrtojnë rëndësinë e tyre”.
Sipas rëndësisë, tiparet e dëshirueshme u klasifikuan në të ndershme, etike, të këndshme, të disponueshme, të matura, tolerante, empatike, argëtuese, të zgjuara dhe të ngjashme, ndërsa tiparet e padëshiruara u kategorizuan në të pandershme, konkurruese dhe të padurueshme. Këto gjetje mbështesin kuadrin se tiparet që do të lehtësonin bashkëpunimin dhe mbështetjen e ndërsjellë do të preferoheshin, ndërsa tiparet që do ta pengonin këtë do të ishin të padëshiruara. Për shembull, “individët [shumë] konkurrues dhe xhelozë do të preferonin t’i shihnin të tjerët, përfshirë ‘miqtë’ e tyre, duke bërë më keq se ata dhe kështu, ata do të kishin më pak gjasa t’i ndihmonin në kohë nevoje.”
Më tej, preferenca për miqtë që janë të zgjuar, të këndshëm dhe argëtues ndaj atyre që janë të pasionuar ose pesimistë sugjeron që njerëzit të kërkojnë kontribut cilësor social. Me fjalë të tjera, njerëzit duan miq me të cilët mund të kalojnë një kohë të mirë. Krahasuar me meshkujt, femrat dhanë vlerësime më të larta në përgjithësi; kjo përputhet me hulumtimet e mëparshme që tregojnë se gratë kanë pritshmëri më të larta për miqtë dhe janë më selektive se burrat. Gjithashtu, studiuesit gjetën një efekt të moshës për shumicën e tipareve dhe sugjerojnë se kjo mund të pasqyrojë rritjen e selektivitetit për miqtë ndërsa njerëzit plaken.
Përgatiti K.I / Burimi www.psypost.org
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
