Njerëzit po kalojnë kohë të vështira dhe psikologë të ndryshëm po tregojnë gjatë gjithë kohës se si njerëzit duhet të qëndrojnë të fortë dhe se si mund të kalojnë vështirësi të ndryshme që po has gjithë bota tani në pandemi. Por çfarë do të thotë me të vërtetë të jesh elastik dhe çfarë dobie ka kjo?
Rreth 85% e të gjitha studimeve mbi elasticitetin që janë botuar në 20 vitet e fundit, duke pasqyruar besimin në rritje se njerëzit mund të “stërviten” vetë për të kapërcyer vështirësitë. Por a do të na mundësojë elasticiteti të jemi automatikisht të lumtur? Studimi i ri, botuar në BMC Public Health, tregon që jo.
Si Organizata Botërore e Shëndetësisë apo edhe studiuesit e mirëqenies thonë se “ndërtimi i rezistencës dhe elasticitetit janë një faktor kryesor në mbrojtjen dhe promovimin e shëndetit dhe mirëqenies”.
“Shumica e hulumtimeve përqendrohen në atë se si të ndihmohen individët të shmangin rezultatet negative, në vend që të arrijnë rezultate pozitive. Shumë pak studime që merren me elasticitetin vlerësojnë në të vërtetë mirëqenien”, thotë Lucy Bowes, psikologe në Departamentin e Psikologjisë eksperimentale në Universitetin e Oksfordit.
Mirëqenia është një koncept i gjerë që përfshin ndjenjat e lumturisë dhe kënaqësisë. Shumë bëjnë dallimin midis subjektivit, “mirëqenies hedonike”, e cila karakterizohet nga emocione pozitive dhe psikologjike, “mirëqenies eudaimonike”, e cila lidhet me mënyrën se si vlerësojmë jetën tonë. Kjo e fundit mund të përfshijë perceptimet e autonomisë, qëllimin në jetë, marrëdhëniet me të tjerët etj. Kur këto aspekte të ndryshme të mirëqenies konsiderohen së bashku, ato kolektivisht quhen “mirëqenia mendore”, shton Bowes.
Mirëqenia e mirë mendore parashikon një mori rezultatesh pozitive. Njerëzit më të lumtur kanë marrëdhënie më të suksesshme, ndihen më mirë me veten e tyre, fitojnë më shumë para dhe madje kanë sisteme më të forta imune. Mirëqenia më e lartë jo vetëm që buron nga këto rezultate, por gjithashtu mund të çojë në to. E njëjta gjë vlen edhe për shëndetin mendor. Hulumtimet tregojnë që mbajtja e mirëqenies së mirë mund të kompensojë disa nga proceset që çojnë në probleme të shëndetit mendor. “Njerëzit më të lumtur kanë më pak të ngjarë të kenë një sëmundje mendore”, thotë Bowes.
Ndikimi i bullizmit
Elasticiteti mund të na ndihmojë të shmangim zhvillimin e problemeve të shëndetit mendor pasi na ndodh diçka negative por nuk garanton lumturi.
“Në studimin tonë të fundit me më shumë se 650 pjesëmarrës të cilët raportuan se ishin ngacmuar kur ishin adoleshentë, ne e demonstruam këtë”, thotë Jessika Armitage, pedagoge e shkencave psikologjike në Universitetin e Bristol, Mbretëria e Bashkuar.
Pjesëmarrësit iu përgjigjën një sërë pyetjesh në lidhje me përvojat e tyre të bullizmit në moshën 13-vjeçare. Më pas studiuesit vlerësuan shëndetin dhe mirëqenien e tyre në moshën 23 vjeçare.
“Ne treguam se shumë viktima mbetën pjesërisht elastike duke shmangur depresionin në moshën e rritur. Por pavarësisht nëse ishin elastikë apo jo, ata përjetuan ende një gjendje shumë më të dobët sesa individët që nuk u ngacmuan kurrë”, thotë Armitage.
Mirëqenia e tyre u pa dhjetë vite pasi pjesëmarrësit ishin të bullizuar.
“Rezultatet më të ulëta të mirëqenies që kemi vërejtur në mesin e viktimave është një shembull i qartë i njerëzve që ‘lëngojnë’ në vend që të lulëzojnë”, tha Armitage.
Kjo gjendje ka të ngjarë të jetë e lidhur me raste të tjera të bullizmit dhe ndoshta edhe përvoja negative të jetës në përgjithësi. Të kuptuarit se si ndikohet mirëqenia nga një ngjarje negative është thelbësore për të siguruar që një profesionist të mund të ofrojë mbështetjen e duhur.
“Individët të cilët nuk i plotësojnë kriteret për një diagnozë klinike mund të kenë ende nevojë për mbështetje psikologjike.”
Qasjet për të përmirësuar mirëqenien ndryshojnë nga ato të ofruara për problemet e shëndetit mendor përfshirë depresionin. Ndërsa trajtimet për depresionin përqendrohen në lehtësimin e simptomave, ndërhyrjet psikologjike pozitive synojnë të kultivojnë mendime, ndjenja dhe sjellje pozitive. Strategjitë përfshijnë gjëra të tilla si shkrimi i letrave të mirënjohjes, numërimi i bekimeve dhe transmetimi i kujtimeve pozitive. Kjo sepse qëllimi nuk është trajtimi i simptomave psikiatrike, por përfitimi i atyre që përjetojnë emocione negative.
“Përfitimet e ushtrimit të mirëqenies janë të pafund dhe disponueshmëria e ndërhyrjeve pozitive psikologjike janë të mëdha dhe të arritshme”, thotë Armitage.
Prandaj është koha për të zgjeruar fokusin në elasticitet për të përfshirë vlerësime të mirëqenies për të ndihmuar në identifikimin se kur, pse dhe për kë do të kenë më shumë vlerë këto burime. Kjo është thelbësore për të siguruar që individët jo vetëm të shmangin problemet e shëndetit mendor pas fatkeqësive, por me të vërtetë “të lulëzojnë” dhe të ndërtojnë qëndrueshmëri si ndaj ngjarjeve të kaluara ashtu edhe ndaj atyre të ardhshme.
Sipas studiuesve, të mësohesh me vështirësitë dhe problemet e jetës nuk është zgjidhja më e mirë dhe nuk të bën më të lumtur.
Burimi / https://gazetasi.al/
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
