Ekzistojnë disa faza zhvillimi që fëmijët kalojnë ndërsa zhvillojnë ndërgjegjësimin për veten e tyre. Gjatë kësaj kohe, ata janë të prirur të demonstrojnë një ndjenjë të çuditshme të vetes. Një djalë i vogël që shikon në pasqyrë mund të kuptojë se po shikon reflektimin e tij, por nuk e kupton se ai imazh është gjatë gjithë kohës, edhe pa pasqyrë. Një fëmijë më i madh mund të kuptojë qëndrueshmërinë e imazhit të tij, por nuk e kupton plotësisht se ky është gjithashtu imazhi që shohin njerëzit e tjerë.
Përgatiti Rudina Koromani, Psikologe Klinike, Terapiste EMDR
Në vitin 2003, Philippe Rochat i Universitetit Emory publikoi përmes një studimi mbi këtë temë “Pesë fazat e Njohjes së Vetes për fëmijët nga zero në 5 vjeç”. Secila nga fazat e Rochat rrotullohet rreth testit të pasqyrës për foshnjat, një vlerësim i Njohjes së vetes që u bë i njohur që në vitet ‘70.
Faza 1 (lindja): “konfuzioni” ku foshnjat mund të bëjnë pothuajse menjëherë dallimin midis prekjes së vetvetes dhe jovetes. Ekziston një vetëdije bazë se ky është trupi im.
Faza 2: Manipulimi i imazhit të pasqyrës
Edhe pse studimet sugjerojnë se edhe të porsalindurit mund të kopjojnë shprehjet e fytyrës, vetëm kur janë 2 muajsh kuptojnë se si të manipulojnë trupin e tyre për t’iu përgjigjur mjedisit. Kjo ndoshta ilustrohet më së miri nga një studim i vitit 1992 që zbuloi se fëmijët 2 muajsh mund të imitojnë një të rritur që nxjerr gjuhën jashtë majtas ose djathtas. Vlerësojnë distancën e objektit dhe e arrijnë atë.
Faza 3 (18 muaj): Vetëndërgjegjësimi
Ky është stadi kur foshnjat kalojnë për herë të parë testin e pasqyrës. Midis moshës 18 muajsh dhe 2 vjeç, fëmijët mësojnë se imazhi në pasqyrë është jo vetëm i ndryshëm nga pjesa tjetër e mjedisit (niveli 1) dhe jo vetëm i dallueshëm nga mjedisi në pasqyrë (niveli 2), por një përfaqësim. e tyre (Niveli 3, “identifikimi”).
Kur janë 18 muajsh foshnjet mund të arrijnë një shenjë të pikturuar në trupin e tyre, duke përdorur vetëm imazhin në pasqyrë si një tregues se diçka tek “vetja” nuk shkon. Kjo mund të jetë edhe arsyeja pse 18 muajsh shumica e fëmijëve fillojnë të zhvillojnë aftësitë gjuhësore.
Faza 4 (2 deri në 3 vjeç): Dilema “Unë-por-jo-unë”. Në rrugën drejt vetëdijësimit të plotë, të vegjlit fillojnë ta identifikojnë imazhin në pasqyrë si “vetja”, por ende shpesh kthehen në shikimin e imazhit si një version i çuditshëm i vetvetes në personin e tretë. Fëmija dallon personat në pasqyrë ( mami, babi, Sara) por nuk thotë “Unë” duke u luhatur mes vetdijes për veten dhe vetdijes për të parë dikë tjetër.
Faza 5 (4 deri në 5 vjeç): “Meta vetëdija”
Në këtë moshë, fëmija fillimisht kupton se imazhi në pasqyrë nuk është vetëm “unë” (Niveli 3) dhe jo vetëm “unë” përgjithmonë (Niveli 4), por “unë” që shohin të gjithë të tjerët.
Katërvjeçarët shpesh i përgjigjen këtij realizimi duke u bërë të turpshëm në pasqyrë, duke fshehur fytyrat e tyre sa herë që shohin reflektimet e tyre. Tani që e dinë se kjo është ajo që shohin të gjithë të tjerët, ata janë të shqetësuar.
Të rriturit gjithashtu qëndrojnë në nivelin 5 ku jemi përshtatur kryesisht me veten e përhershme që është aty për ta parë të gjithë.
Në të vërtetë, kur antropologu legjendar Edmund Carpenter prezantoi një pasqyrë për anëtarët e fiseve të Papua Guinesë së Re në vitin 1975, ata u hodhën drejt e në nivelin 5 – por me gjithë zhgënjimin që mund të pritej ata ishin të paralizuar”, shkroi Carpenter. “Pas përgjigjes së tyre të parë të befasuar – duke mbuluar gojën dhe duke ulur kokën – ata qëndruan të turbulluar, duke parë imazhet e tyre.
Stadet e vetëdijësimit të vetes:
1-kjo është një pasqyrë,
2-ka një person në të,
3-ai person jam unë,
4-ai person do të jem unë përgjithmonë,
5-të gjithë të tjerët mund ta shohin
Tregoni krizën e parë ekzistenciale të fëmijës suaj 5-vjeçar.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
