Zakonisht, kur shqiptojmë fjalën “njeri i famshëm” ose “yll” nënkuptojmë një person që ka pasur sukses në një fushë të caktuar si kinematografi, sport, këngë, etj. Megjithatë, ndonjëherë, të gjithë duket se e njohin një person, por askush nuk mund të thotë se për çfarë është i famshëm.
Ky fenomen madje ka një term të veçantë “i famshëm për të qenë i famshëm”. Është pak përçmuese pasi përdoret në lidhje me yjet që kanë fituar popullaritet jo për shkak të talentit të tyre, por thjesht për shkak të paraqitjes së shpeshtë në media, shkruan “Bright Side”.
Cilat janë arsyet e shfaqjes së këtij fenomeni, i cili ka nisur që në shekullin e XIX?
Me çfarë filloi gjithçka dhe kush ishte njeriu i famshëm i parë.
Termi “njeri i famshëm” u krijua nga historiani dhe teoricieni amerikan Daniel J. Boorstin në vitin 1961. Ai tha se “revolucioni grafik në gazetari dhe forma të tjera të komunikimit e kishin shkëputur famën nga madhështia dhe se kjo ndarje shpejtoi krijimin e famës së thjeshtë”.
Ideja e “personazhit të famshëm” pasqyroi fenomenin e ri që befasoi shumë njerëz. “Në të kaluarën, nëse dikush ishte i famshëm ose famëkeq, ishte për diçka: si shkrimtar, aktor ose kriminel. Sot njeriu është i famshëm për të qenë i famshëm. “Të kam parë në televizor” është shprehja më e zakonshme që përdoret në rastet e famës së thjeshtë.
Një balerinë franceze e shekullit të 19-të, Cléo de Mérode, mund të konsiderohet si një nga personazhet e parë të famshëm, imazhi i të cilave u njoh gjerësisht. Kjo u quajt “fama e parë e vërtetë”. Ajo ishte gjithashtu gruaja e parë, fotografitë e së cilës u përhapën në të gjithë botën në formën e kartolinave. Mund të themi se ishte një lloj analogu i Instagramit të sotëm.
Cléo ishte vajza e paligjshme e një baroneze vjeneze dhe u bë e njohur jo vetëm falë vallëzimit, por më shumë falë pamjes së saj joshëse dhe thashethemeve të ndryshme. Gjithashtu, ajo solli në modë një stil flokësh që mbulonte të dy veshët, dhe shumë njerëz filluan të supozojnë se asaj i mungonin një ose të dy veshët.
Për më tepër, shoqëria po diskutonte në mënyrë aktive jetën e saj personale, në veçanti, romancën e saj të supozuar me mbretin e Belgjikës. Ajo ishte një nga gratë më të njohura në Francë në fund të shekullit të 19 -të dhe fillimit të shekullit të 20 -të dhe mori titullin e gruas më të bukur në Paris në 1898.
Një socialiste e cila u bë e famshme për numrin e burrave që kishte në vitet ’50 të shekullit të kaluar
Zsa Zsa Gabor, një aktore amerikane, e cila ishte në qendër të vëmendjes në vitet ’50 të shekullit të kaluar, mund të quhet një shembull tjetër i këtij fenomeni. Një herë, historiani dhe kritiku, Neal Gabler, prezantoi termin ” Zsa Zsa Factor” për të përshkruar fenomenin e famës që vjen nga një origjinë e panjohur.
Edhe pse ajo është e njohur si aktore në të gjitha vendet, duhet theksuar se filmografia e saj është shumë më pak mbresëlënëse sesa sjellja ekstravagante dhe lista e burrave që ka pasur. Zsa Zsa kishte 9 burra përfshirë magnatin e hotelit Conrad Hilton dhe aktorin e famshëm George Sanders.
Historia e suksesit të Gabor është mjaft demonstruese: pas disa paraqitjeve në filma, ajo nuk u largua nga ekranet e TV dhe u shfaq rregullisht në shfaqje të ndryshme televizive. Si rezultat, ajo krijoi një imazh të shoqërisë së kudogjendur për veten e saj. Sigurisht, detajet e jetës së saj personale, dhe të gjitha llojet e skandaleve, ishin vazhdimisht pjesë e shtypit.
Zsa Zsa kishte 2 motra të cilat gjithashtu u bënë aktore dhe përsëritën fatin e saj në një farë mase. Prezantuesi televiziv Merv Griffin shkroi në autobiografinë e tij, “Pas kaq shumë vitesh, është e vështirë të përshkruash fenomenin e 3 vajzave magjepsëse Gabor dhe nënës së tyre.” Zsa Zsa jetoi deri në moshën 99 vjeç.
Rishfaqja e fenomenit në vitet 2000 falë mbesës së një gjyshi të talentuar.
Conrad Hilton ishte një biznesmen i suksesshëm që njihet në histori si një person që krijoi një revolucion në biznesin e hotelerisë dhe si themeluesi i zinxhirit të hoteleve “Hilton”. Ishte ai që i bëri hotelet ashtu siç i shohim tani. Gjithashtu, ai solli idenë për t’u vendosur yje hoteleve.
Ishte stërmbesa e tij që u bë një nga personazhet më të famshëm në vitet 2000. Ajo ishte e njohur në të gjithë botën, emri Paris Hilton ishte gjithmonë në kopertinat e revistave, por në të njëjtën kohë, askush nuk mund të shpjegonte se për çfarë ishte e famshme.
Sipas versionit zyrtar, Paris Hilton është një modele, aktore, këngëtare dhe stiliste, por në asnjë nga këto fusha ajo nuk ka lënë gjurmë që të krahasohet me famën e saj. Fama erdhi në Paris pasi mori pjesë në reality shoë “The Simple Life” ku filmoi së bashku me shoqen e saj Nicole Richie.
Hilton u bë gruaja që ringjalli fenomenin “e famshme për të qenë e famshme” dhe pati një ndikim të madh në vitet 2000. Ajo u shfaq në Librin e Rekordeve Guinness në 2007 si e famshmja më e mbivlerësuar që pati sukses vetëm përmes pasurisë së trashëguar dhe një stili jetese luksoze.
Sidoqoftë, Parisi shkoi më tej dhe arriti të fitojë para nga popullariteti i saj duke krijuar një markë me të njëjtin emër. Sot, vetëm linja e saj e parfumeve sjell të ardhura prej më shumë se 2.5 miliardë dollarësh.
Fenomeni i familjes Kardashian
Në vitin 2011, prezantuesja televizive Barbara Walters, ftoi Kris Jenner dhe vajzat e saj, Kim, Khloé dhe Kourtney në programin e saj vjetor për njerëzit më të shquar të vitit. Ajo i pyeti mysafirët: “Ju nuk aktroni vërtet, nuk këndoni, nuk vallëzoni. Nuk keni, më falni, asnjë talent.”
Dhe Khloé u përgjigj: “Por ne ende po argëtojmë njerëz.” Ndërkohë, Kim dikur punonte si asistente personale e Paris Hilton.
Sot familja Kardashian – Jenner madje quhet një “fenomen kulturor”. Shumë njerëz ende po pyesin veten se si arritën të bëhen të famshme në të gjithë botën dhe të krijojnë një perandori të tërë biznesi që bazohet vetëm në popullaritetin e motrave dhe nënës së tyre.
Në fund të fundit, gjithçka filloi me pjesëmarrjen në një reality show, por më pas, si me magji, gjithçka që preku familja Kardashian filloi të kthehej në ar. Sot, motrat e famshme prodhojnë rroba, të brendshme, kozmetikë, bizhuteri, punojnë si modele dhe janë bërë një nga figurat kryesore në kulturën moderne pop. Në të njëjtën kohë, talenti i tyre më i rëndësishëm është aftësia për të ngjallur vazhdimisht interesin për personalitetet e tyre.
Cilat janë arsyet e këtij fenomeni dhe çfarë po ndodh me të sot?
Ekspertët përshkruajnë 2 versione që shpjegojnë pamjen e të famshmëve. Sipas të parës, i famshëm është një koncept universal që ka ekzistuar dhe do të ekzistojë në çdo shoqëri dhe në çdo kohë. Versioni tjetër thotë se fenomeni i famshëm është i lidhur me rritjen e kulturës popullore kur video dhe media audio filluan të dominojnë në shoqëri.
Kjo do të thotë se gjithmonë ka pasur njerëz të famshëm, por popullariteti i tyre ishte për shkak të talentit të vërtetë, ndërsa yjet e sotëm janë të famshëm sepse jeta e tyre mbulohet në mënyrë aktive nga media. Në të njëjtën kohë, shoqëria tregon qartë interesin e saj për të: shikoni numrin e ndjekësve në rrjetet sociale të yjeve. Kjo ndodh për disa arsye.
Sipas një psikologu: “Ndoshta disa njerëz që nuk ndihen mirë me veten dhe nuk janë në gjendje të marrin atë që duan nga një lidhje e vërtetë për shkak të frikës së refuzimit, mund të ndiejnë një lidhje me një personazh të famshëm dhe të marrin diçka pozitive nga ata. Me fjalë të tjera, është një mënyrë për të përballuar vështirësitë e jetës së përditshme.
Gjithashtu, ekziston një mendim, sipas të cilit, shoqëria ka një dëshirë të adhurojë të gjithë idhujt. Ne ndjekim me obsesion jetën e përditshme të të famshmëve, jemi të interesuar për gjithçka: nga dramat e dashurisë deri tek gjërat e përditshme si lloji i kafesë që ata pinë. Aspektet personale të jetës bëhen më të rëndësishme sesa arritjet profesionale.
Në këtë kuptim, kufiri midis një ylli dhe një personi të zakonshëm është i paqartë, sepse sot ne gjithashtu tregojmë vullnetarisht jetën tonë në rrjetet sociale. Dhe dikush mund të mendojë ‘Ajo është si unë dhe ka pasur shumë sukses në jetë. Ndoshta, edhe unë do të jem në gjendje ta bëj këtë’.
Nuk është për t’u habitur që në këto kushte, fenomeni i famshëm ka zgjeruar shumë kufijtë e tij gjatë 20 viteve të fundit. Me përhapjen e internetit, mediave sociale dhe YouTube, numri i njerëzve “të famshëm për të qenë të famshëm” po rritet dhe do të vazhdojë të rritet. Sot të gjithë kanë të drejtën e momentit të tyre të famës: gjithçka që duhet të bëni është të filloni blogun tuaj”.
Burimi / PanoramaPlus
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
