Cilat janë ato më të zakonshmet, kë të telefonojmë, cili është ndryshimi midis karantinës dhe izolimit, çfarë është kontakti i ngushtë: një udhëzues i shpejtë.
Me rritjen e dukshme të numrit të pozitivëve me koronavirus, shumë pyesin edhe një herë se cilat janë simptomat e sëmundjes të shkaktuara nga virusi (COVID-19) dhe çfarë është më mirë të bëni për veten dhe të tjerët, duke ulur rrezikun për të infektuar njerëz të tjerë.
Simptomat
Simptomat më të zakonshme të COVID-19 përfshijnë:
- ethe të paktën 37.5°C;
- kollitja e thatë e kohëve të fundit zakonisht vazhdon për disa ditë;
- rraskapitje.
Më pak të zakonshme përfshijnë:
- dhimbje të fytit;
- hunda e mbytur ose e lëngshme;
- diarre, veçanërisht në mesin e fëmijëve;
- humbje e pjesshme ose totale e nuhatjes dhe shijes, e cila mund të vazhdojë për disa ditë;
- dhimbje koke;
- konjuktiviti.
COVID-19 vs GRIPI
Në fazën e tij të hershme, COVID-19 shpesh paraqet simptoma shumë të ngjashme me ato të gripit dhe infeksioneve të tjera të frymëmarrjes. Kjo në disa raste mund të komplikojë diagnozën e sëmundjes dhe është një nga arsyet pse është gjithmonë mirë të konsultoheni me mjekun tuaj, në rast se keni simptoma.
Simptoma të lehta dhe të rënda
Në shumicën e rasteve, COVID-19 paraqitet me simptoma të lehta që priren të zgjidhen për rreth dhjetë ditë. Tek njerëzit e moshuar ose të dobët, sëmundja mund të çojë në simptoma më të spikatura që mund të kërkojë shtrimin në spital. Rastet më serioze trajtohen në kujdesin intensiv, me ilaçe për të kundërshtuar replikimin e virusit dhe për të mbajtur nën kontroll përgjigjen imune, e cila nganjëherë bëhet e tepërt dhe krijon dëmtime të mëtejshme. Individët që nuk mund të marrin frymë në mënyrë të pavarur qetësohen dhe intubohen, duke pritur që trupi të kapërcejë infeksionin. Komplikimet e mëtejshme mund të çojnë në përkeqësimin e gjendjes klinike dhe në rastet më serioze vdekjen e pacientit.
Asintomatikët
Të gjithë jemi bërë ndryshe dhe reagojmë ndryshe ndaj një infeksioni si koronavirus. Në muajt e fundit të studimeve dhe kërkimeve ka dalë se një pjesë e konsiderueshme e popullsisë nuk zhvillon simptoma dhe për këtë arsye janë “asimptomatikë”. Në periudhën e ngarkesës maksimale virale, njerëzit asimptomatikë mund të jenë ende ngjitës dhe për këtë arsye është e rëndësishme që ata që kanë qenë në kontakt me njerëz që më vonë kanë zbuluar se janë pozitivë të mbajnë sa më shumë masa paraprake.
Kam ethe, kollë ose simptoma të tjera të COVID-19, çfarë duhet të bëj?
Si duhet të veproni me probleme të tjera shëndetësore? Në rast se keni ethe ose kollë është mirë të kontaktoni me mjekun tuaj të familjes i cili do të jetë në gjendje të ofrojë indikacione dhe këshilla se çfarë të bëni. Nëse simptomat kanë ndodhur për më pak se një ditë, mjeku mund t’ju këshillojë të qëndroni në shtëpi, duke izoluar veten nga pjesa tjetër e bashkëjetuesve dhe të prisni për të kontrolluar evolucionin e situatës. Në rast të simptomave të vazhdueshme, mjeku i familjes do të ndërmarrë hapa për të dërguar një njoftim në autoritetet shëndetësore dhe për të rregulluar një test tamponi për të kontrolluar praninë e koronavirusit.
Karantina dhe izolimi
Të dy termat përdoren shpesh në mënyrë të njëjtë, edhe nëse nënkuptojnë dy gjëra paksa të ndryshme. Izolimi ka të bëjë me të sëmurët, në karantinë të shëndetshmit që kanë qenë në kontakt të ngushtë me të sëmurët. Ekzistojnë gjithashtu nuanca të shumta të ndërmjetme në lidhje me kontaktet e ngushta me individë pozitivë, por që nuk kanë zhvilluar simptoma. Kjo është arsyeja pse aktiviteti i gjurmimit të kontaktit i kryer nga autoritetet shëndetësore është i rëndësishëm për përcaktimin e saktë të rasteve të ndryshme.
Izolimi
Izolimi ka të bëjë me individët të cilët rezultojnë pozitivë për koronavirusin dhe të cilët për këtë arsye duhet të qëndrojnë larg të tjerëve, për të parandaluar infeksionet e reja.
Karantina
Karantina, nga ana tjetër, ka të bëjë me individë të shëndetshëm të ekspozuar ndaj një personi i cili rezultoi pozitiv për koronavirus (“kontakt i ngushtë”). Individi i ekspozuar duhet t’i kushtojë vëmendje të veçantë shfaqjes së mundshme të simptomave, të cilat mund të tregojnë se ai ka pësuar një ngjitje.
Tamponi pozitiv
Në përgjithësi, ata që janë pozitivë me një tampon, duhet të qëndrojnë të izoluar për një kohë të ndryshueshme në varësi të gjendjes së tyre.
Pozitivë asimptomatikë
Ata qëndrojnë në izolim për të paktën 10 ditë nga momenti kur njoftohen për rezultatin e testit. Në fund të kësaj periudhe ata duhet t’i nënshtrohen një tamponi të ri: nëse është negativ, ata mund t’i japin fund izolimit.
Pozitiv me simptoma
Ata qëndrojnë në izolim për të paktën 10 ditë pas shfaqjes së simptomave dhe nuk duhet të kenë më gjatë 3 ditëve të fundit. Në fund të kësaj periudhe ata i nënshtrohen një tamponi të ri: nëse është negativ, ata ndërpresin izolimin. Prandaj është e nevojshme që të paktën 3 ditë të kenë kaluar pa simptoma (brenda 10 të izolimit) në mënyrë që të kryeni tamponin e ri.
Pozitiviteti i zgjatur
Disa individë nuk kanë pasur simptoma për të paktën një javë, por vazhdojnë të jenë pozitivë me tamponin, i cili duhet t’i japë fund izolimit të tyre. Rregullat e reja të prezantuara në tetor nga Ministria e Shëndetësisë parashikojnë që në këtë rast izolimi mund të ndërpritet nëse kjo ka zgjatur të paktën 21 ditë nga fillimi i simptomave (me kusht që në 7 ditët e fundit ai të mos ketë pasur më simptoma).
Kontakt i afërt
Ka shumë rrethana që çojnë një individ të përcaktohet si “kontakt i ngushtë”, domethënë një person i cili ka pasur ekspozim me rrezik të lartë me një rast pozitiv të mundshëm ose të konfirmuar.
Mund të jetë kontakt i ngushtë:
- bashkëjetues i një rasti pozitiv;
- ata që kanë qenë ballë për ballë me një pozitiv më pak se 2 metra larg, për të paktën 15 minuta dhe pa veshur maskë;
- ata që kanë qëndruar brenda për një kohë të gjatë me një pozitiv dhe pa përdorur maskën;
- dikush që ka pasur kontakt fizik të drejtpërdrejtë me një pozitiv, për shembull duke i dhënë dorën ose duke rënë në kontakt me sekrecionet e tij, për shembull duke prekur një shami për të fryrë hundën e tij të përdorur.
- kush nga personeli shëndetësor nuk përdor masa adekuate të mbrojtjes individuale.
Kontaktet e ngushta zakonisht zbulojnë se janë afër para se të shfaqin simptoma, shpesh kur marrin komunikim nga dikush që takuan dhe i cili më vonë zbuloi se ishte pozitiv. Nuk është e sigurt që një kontakt i ngushtë është infektuar, por meqenëse shumë individë pozitivë mbeten asimptomatikë, është po aq e përshtatshme të merren disa masa paraprake.
Një kontakt i ngushtë asimptomatik (pra i shëndetshëm) duhet të qëndrojë në karantinë për 14 ditë nga momenti kur ai ka pasur kontaktin e tij të fundit me personin pozitiv, nëse takimi do të ishte zhvilluar në 48 orë para se ai person të ishte nënshtruar tamponit. Në fund të dy javëve ai nuk duhet të bëjë një tampon nëse simptomat nuk janë shfaqur ndërkohë ose atij i është kërkuar t’i nënshtrohet testeve nga autoritetet shëndetësore. Përndryshe, për të shkurtuar kohën e karantinës, kontakti i ngushtë mund të pasojë një tampon pas dhjetë ditësh nga kontakti i fundit me rastin pozitiv: nëse testi është negativ, karantina përfundon menjëherë; nëse tamponi jep rezultat pozitiv, kontakti i ngushtë zyrtarisht infektohet dhe për këtë arsye duhet t’i nënshtrohet izolimit aktual.
Dyshimet
Procedurat dhe përkufizimet e rasteve mund të ndryshojnë në varësi të rrethanave të shumta, dhe gjithashtu në përputhje me rregulloret e rajoneve, të cilat kanë përgjegjësi për pjesën më të madhe të menaxhimit të kujdesit shëndetësor. Kjo është arsyeja pse është e rëndësishme të kontaktoni mjekun tuaj të familjes në rast se keni simptoma ose dyshime në lidhje me ekspozimin. Ju duhet të kontaktoni mjekun tuaj përmes telefonit, duke shmangur shkuarjen në zyrën e tij duke vënë në rrezik pacientët e tjerë.
Përgatiti Orjona Tresa / Burimi ilpost.it
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
