Përkundër besimit popullor, nuk janë karakteristikat personale si përshtatja dhe aftësitë që na bëjnë njerëz të qëndrueshëm emocionalisht. Vetëvlerësimi, vetëbesimi, janë qëndrime dhe karakteristika që ndërtohen me kalimin e kohës dhe vijnë nga marrëdhëniet e para të fëmijërisë. Veçanërisht me prindërit dhe mjedisin familjar.
Sigurisht, nuk është e lehtë për një prind të mbajë një klimë të mirë emocionale familjare, veçanërisht nëse personalitete të forta jetojnë së bashku nën të njëjtën çati ose më keq kur situata martesore është në rrezik. Në fakt, është normale që bashkëshortët të diskutojnë, por ka kufij që nuk duhet të kalohen për të cilat është e nevojshme të dini se si të kontrolloni zemërimin dhe të shmangni skenat para fëmijëve
Argumentet, sado normale dhe të kuptueshme, mund të trembin fëmijët që nuk kanë aftësi për të analizuar sjelljen tonë ose për të kuptuar shqetësimin tonë. Në sytë e fëmijëve, prindërit janë të rritur, ata që kanë përgjigje për gjithçka… duke i parë ata kaq të “zemëruar” mund të instalojnë brishtësinë dhe fajin, ose reagime kundërshtare.
Efektet negative që fëmijët marrin nga dhuna brenda shtëpisë nënvlerësohen!
Nuk po i referohem dhunës fizike por grindjeve të dhunshme ndaj të cilave fëmijët shpesh detyrohen të dëshmojnë si viktima pasive dhe prej të cilave nuk mund të shpëtojnë. Fatkeqësisht, gjithmonë ka ekzistuar besimi i gabuar se dhuna dëmton kryesisht personin që i drejtohet drejtpërdrejt dhe jo ata që e dëshmojnë atë dhe fakti më shqetësues nga të gjithë është se, shumë shpesh, janë vetë prindërit ata që nënvlerësojnë pasojat e dëmshme të sjelljes së tyre ndaj fëmijëve.
Si jeton fëmija me prindërit që grinden?
Një fëmijë që rritet në një atmosferë zemërimi dhe tensioni shpesh harrohet dhe/ose shfrytëzohet, duke pasur parasysh që prindërit janë shumë të zënë me veten e tyre, me problemet në përcaktimin se kush ka të drejtë dhe kush është i mirë (dhe kush është i keq) në çift, për të kuptuar se cilat janë shqetësimet e fëmijës – si ato fiziologjike për moshën, ashtu edhe ato të shkaktuara nga tensioni që ekziston në shtëpi.
Efektet që shkakton tek fëmijët konflikti midis bashkëshortëve
Kur fëmijët dhe adoleshentët janë dëshmitarë të abuzimit dhe dhunës midis prindërve, ata përjetojnë një frikë të thellë, një terror të humbjes së atyre që janë më të rëndësishëm për ta, sikur gjithmonë duhet të merren emocionalisht me një vdekje të mundshme. Kjo është një gjendje që gjeneron gjithmonë një paqëndrueshmëri të thellë; edhe kur, me sa duket, nuk duket se shfaq probleme të dukshme, në një nivel psikologjik lëshohen dhimbje dhe vuajtje që do t’i shënojnë gjatë gjithë jetës së tyre.
Padyshim që efektet janë të ndryshme në varësi të grupmoshës. Për shembull, të sapolindurit nuk e kuptojnë, por ata kapin klimën e rëndë dhe të vështirë që mbretëron në shtëpi. Ashtu si fëmijët e moshës shkollore, deri në 10 vjeç, megjithëse nuk i kuptojnë meritat e grindjeve, ata ndjehen të hidhëruar dhe e ndiejnë problemin. Grindjet e dhunshme të çifteve para fëmijëve mund të çojnë në çrregullime psikopatologjike, të tilla si ankth i përgjithësuar, sulme paniku, çrregullime humori, fobi dhe një mori problemesh të tjera. Në adoleshencë ose para-adoleshencë situata bëhet edhe më e vështirë sepse në këtë fazë djemtë priren të marrin anën e njërit prej prindërve.
Si mund të reagojë një fëmijë ndaj grindjeve të vazhdueshme të prindërve?
Mund të ndodhë që fëmija, për të tërhequr vëmendjen, të reagojë në dy mënyra diametralisht të kundërta:
1)Ai krijon probleme të mëdha jashtë shtëpisë (sjellje e keqe në shkollë, vandalizëm, përdorim i drogës) në mënyrë që të detyrojë prindërit të kujdesen për të, ta “shohin” atë, të kuptojnë se nuk është mirë, por ndonjëherë edhe ta ndëshkojnë atë për fajin që nuk mund t’i ndihmojnë ata (fëmijët shpesh ndjehen përgjegjës për mirëqenien e prindërve të tyre dhe kultivojnë iluzionin e plotfuqishëm të një dite në gjendje t’i ndihmojnë ata të zgjidhin problemet e tyre)
2)Shumë herë, për të mos krijuar më tej probleme ose shqetësime për prindin, ai sillet mirë, luan një rol specifik. Ai përpiqet sa më shumë që të jetë e mundur që të arrijë rezultate të shkëlqyera në shkollë, në sport apo në fusha të tjera. Qëllimi i tij i vetëm është të dashurohet dhe të pranohet dhe më pas të “shihet” në një kuptim pozitiv, por në këtë mënyrë shpesh vetëm i siguron prindërit se nuk ka asnjë problem, dhe “shihet” edhe më pak se ata që krijojnë probleme për të tërhequr vëmendjen.
Çfarë dëmi pëson me kalimin e kohës një fëmijë i rritur me prindër që debatojnë?
Elementet që duhet të merren në konsideratë janë të ndryshme: temperamenti i fëmijës, përsëritja, graviteti, burimet e brendshme të fëmijës, prania e faktorëve ose ngjarjeve të tjera stresuese të jetës. Në çdo rast, dëmi ka të bëjë me disa fusha:
Në nivelin personal: ai nuk ka pasur mundësinë të shijojë një atmosferë të qetë dhe vëmendjen e nevojshme, djali do të ketë akumuluar një zemërim të konsiderueshëm dhe një ndjenjë pafuqie, vetëvlerësim të ulët, vështirësi në lidhje me të tjerët, ndjenja të diversitetit dhe pakënaqësi;
Në nivelin relacional: ata me karakter introvert do të përpiqen në të gjitha mënyrat të shmangin konfliktin, duke u bërë një person i dobët që i nënshtrohet gjithçkaje për të mos luftuar, ata me karakter ekstrovert do të bëhen një i rritur agresiv, i cili përpiqet në çdo mënyrë të imponojë vetë pa marrë parasysh këndvështrimin e të tjerëve;
Në nivelin e marrëdhënies/çiftit: ai do të ndjehet i shkurajuar në gjetjen e një partneri me të cilin do të krijojë një çift dhe një familje të lumtur, prandaj ai do të drejtohet të zgjedhë njerëz problematikë me të cilët të kopjojnë të njëjtën dinamikë. Kjo mund të ndodhë gjithashtu sepse një fëmijë i cili është rritur me prindër të palumtur ndihet fajtor për idenë e të qenit i lumtur, ndërsa nëna dhe babai nuk kanë qenë dhe nuk janë.
Në nivelin relacional/prindëror: fëmija, pasi të bëhet baba (ose nënë), do të tentojë, si në të gjitha rastet, të përsërisë gabimet e prindit homolog (të seksit të tij) dhe për këtë arsye do të jetë joadekuat, ose do të përpiqet të mos jetë si prindërit e tij dhe do të bëjë gabime me mirëbesim
Për sa i përket shëndetit mendor: duke jetuar vazhdimisht në një gjendje zemërimi të përzier me frikë dhe pafuqi, ju mund të zhvilloni ankth, çrregullime obsesive, depresion, bulimi, varësi nga substancat, çrregullime të sjelljes, çrregullime të personalitetit, me karakteristika të ndryshme në varësi të moshës.
Situata komplikohet më shumë kur prindërit shqiptojnë frazën klasike: “Qëndrojmë bashkë për hatrin tuaj!” e cila, për djalin, përkthehet: “Ne jetojmë keq për shkakun tënd!”
Në fakt, prindërit që qëndrojnë së bashku “për fëmijët e tyre”, përveç që nuk ndajnë dhe ushqejnë klimën e tensionit, nuk bëjnë asgjë për t’i garantuar fëmijës së tyre një atmosferë të qetë dhe vëmendjen e duhur, por e bëjnë atë të jetojë mes grindjeve dhe tensioneve, për më tepër duke i thënë se e gjitha kjo është bërë për të. Ky justifikim, i përdorur shpesh nga ata që nuk janë në gjendje të ndahen dhe nuk duan të ndahen, asgjëson fëmijën që kultivon një ndjenjë të fortë faji ndaj prindërve të cilët po i tregojnë qartë se, duke përdorur një imazh i zakonshëm, është ai që dëshironte biçikletën dhe tani ai duhet të pedalojë – ndërsa biçikleta kërkohej dhe mbahej prej tyre, të cilët nuk duan të ecin në këmbë dhe preferojnë një vend të pakëndshëm ose goma të rrafshëta për të zbritur dhe për të filluar të ecin.
Nëse marrëdhënia bazohet vetëm në debat, a është më mirë të ndaheni?
Nuk ka përgjigje të duhur për të gjithë, por ajo që ka rëndësi për një fëmijë është afeksioni, një atmosferë paqësore dhe qartësia. Çiftet që grinden nuk u japin vërtet atyre asnjë nga këto tri gjëra, por ato ofrojnë një situatë konfuze, të paqartë, të zemëruar, në qendër të konfliktit prindëror, në të cilën fëmija mbetet në prapavijë ose përdoret si mjet i prindit kundër tjetrit.
Ata që mendojnë se qëndrimi së bashku përfaqëson të mirën e fëmijëve mund ta harrojnë këtë, përveç nëse arrijnë të maskojnë konfliktin dhe t’u ofrojnë fëmijëve një model mjaft të “civilizuar” të bashkëjetesës pavarësisht nga prania e një konflikti të konsiderueshëm. Për ta bërë këtë, mbështetja e një psikologu do të ishte vërtet e dobishme, e cila gjithashtu ndihmon për të vendosur se cila është rruga më e mirë për të ndjekur.
Burimi / https://psicoadvisor.com/
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
