“Për nënat dhe baballarët që besuan kur bota nuk ishte ende gati”. Ky është përkushtimi me të cilin fillon libri “Familjet homogjenitoriale nga Nicola Carone, psikolog, psikoterapist, studiues në Universitetin Pavia dhe anëtar i grupit kërkimor ndërkombëtar National Longitudinal Lesbian Family Study. Në vëllim, autori ofron një hartë të plotë të proceseve të trajnimit dhe zhvillimit që karakterizojnë llojet e ndryshme të familjeve homogjenitoriale. Një temë që ende ndeshet me “rezistencën e brendshme”, veçanërisht në Itali. Në fakt, shumë njerëz ende i fusin hundët kur bëhet fjalë për prindërim homogjen. Ndër kundërshtimet më të zakonshme: “Fëmijët duhet të kenë një nënë dhe një baba”, “homoseksualiteti nuk është prokreativ”, “marrëdhëniet homoseksuale janë më pak të qëndrueshme dhe nuk ofrojnë vazhdimësi familjare”, “fëmijët e homoseksualëve kanë më shumë gjasa të zhvillojnë probleme psikologjike”.
Dr. Carone, a janë të bazuara këto kundërshtime?
“Jo. Gjërat, të paktën sipas studimeve, nuk janë tamam kështu. Pesëdhjetë vjet kërkime të kryera kryesisht në Shtetet e Bashkuara, Mbretërinë e Bashkuar, Holandë dhe së fundmi edhe në Itali, tregojnë se nuk ka dallime në cilësinë e prindërimit apo në zhvillimin psikologjik të fëmijës midis familjeve heterogjenitore dhe homogjenitore. Studimet bien dakord se nuk kanë identifikuar ndonjë faktor rreziku që lidhet me orientimin homoseksual të prindërve për zhvillimin e fëmijëve. Përkundrazi, faktorët kontekstualë, si mungesa e mbrojtjes ligjore të familjeve dhe diskriminimi social, paraqesin elementë rreziku, jo vetëm për mirëqenien e fëmijëve, por edhe për prindërimin e mirë”.
Cilat dhe sa familje homogjenitore ka?
“Ato mund të marrin forma të ndryshme: familje që janë rikompozuar pas ndarjes heteroseksuale, familje me një nënë lezbike, beqare ose në çift, ose që i janë drejtuar “riprodhimit të asistuar mjekësor” (AMP), dhe familje birësuese ose kujdestare me një prind të vetëm ose me dy nëna ose dy baballarë, me një baba homoseksual, beqar ose në çift, ose me “shtatzëni për të tjerët” (gpa), dhe familje me një fondacion bashkëprindëror. Këto janë forma familjare që kanë fituar dukshmëri që nga vitet 1970, pas revolucionit feminist për të drejtën e ndërprerjes vullnetare të shtatzënisë dhe divorcit, afirmimit të lëvizjeve për të drejtat civile të personave LGBTQ + dhe zhvillimit të bioteknologjive, dhe së fundmi edhe prezantimin, në disa vende, të legjislacionit që njeh filiacione birësuese edhe për homoseksualët”.
Cilat janë sfidat me të cilat përballen këto familje?
“Ka shumë prej tyre. Prindërit duhet të vendosin legjitimitetin e prindërimit të tyre, të marrin mbështetjen e familjeve të tyre të origjinës, t’u përgjigjen kërkesave të nënkuptuara dhe eksplicite të kontekstit social. Dhe për prindin jo ligjor ka të tjera: mundësia për të qenë pranë fëmijës nëse është në spital, për ta shoqëruar në kontrolle apo për të ndjekur ecurinë e tij në shkollë… të gjitha realitetet që në Itali janë të lidhura me disponueshmërinë e mjekut dhe mësuesit, por që në mungesë të njohjes juridike të këtyre familjeve, pengojnë efektivisht njohjen dhe përfshirjen e tyre sociale. Këtyre diskriminimeve strukturore i shtohen homofobia sociale dhe e brendshme, e cila mund të ndikojë më tej në dimensione të ndryshme të funksionimit të prindëror”.
Çfarë ndikimi mund të ketë në stabilitetin mendor të fëmijës zbulimi se ai nuk është fëmijë biologjik?
“Nëse zbulimi është i vonuar ose aksidental, ai mund të shoqërohet me ndjenja negative si zemërimi ose zhgënjimi. Por kjo vështirë se zbatohet për familjet me dy nëna ose baballarë, sepse mungesa e një figure mashkullore ose femërore është menjëherë e dukshme tek fëmija, kështu që nënat ose baballarët shumë herët zhvillojnë tregime për figurën e dhuruesit, dhurueses ose gruas shtatzënë. Për shembull, në lidhje me figurën e dhuruesit, shumë nëna e përshkruajnë atë si një “zotëri të sjellshëm”, atë zotëri që jep “një farë për të ndihmuar nënat të kenë fëmijën e tyre”.
Duke e parë pyetjen nga këndvështrimi i kundërt, cili mund të jetë ndikimi i shtatzënisë për të tjerët në jetën e një gruaje?
“Studimet janë ende të pakta, por tani për tani na thonë se në terma afatgjatë, shtatzënia për të tjerët nuk duket të ketë një ndikim negativ në shëndetin psikologjik të grave shtatzëna. Shpesh mes saj dhe çifteve të baballarëve krijohet edhe një marrëdhënie, e cila zgjat edhe pas lindjes. Këto janë marrëdhënie që shpesh përfshijnë edhe partnerin e nënës dhe fëmijët. Në fakt, ju kujtojmë se në Kanada, Shtetet e Bashkuara dhe Mbretërinë e Bashkuar, ku shtatzënia për të tjerët lejohet dhe rregullohet me qëllim të mbrojtjes së të gjitha palëve të përfshira, gruaja tashmë duhet të jetë nënë, dhe për këtë arsye të ketë fëmijë”.
Sa familje homogjenitoriale ka në Itali?
“Duke pasur parasysh mungesën e një regjistri kombëtar të përditësuar, të dhënat e disponueshme nuk janë plotësisht të besueshme, por duke iu referuar sondazhit të Modi.di. në vitin 2005, hulumtimi i parë mbi shëndetin dhe mirëqenien e popullsisë homoseksuale italiane i kryer nga Arcigay, i financuar nga Istituto Superiore di Sanità dhe i kryer në një kampion prej rreth 7000 individësh, homoseksualë që deklaruan se ishin prindër ishin 21 për qind e grave lezbike dhe 18 për qind e burrave homoseksualë, për një total prej rreth 100,000 vajzash dhe djemsh me të paktën një prind homoseksual. Nga ana tjetër, sipas të dhënave të marra nga Censusi i Përgjithshëm i Popullsisë i 15-të 2011, i kryer nga Istat, çiftet e të njëjtit seks që janë deklaruar të bashkuar nga një lidhje emocionale e tipit martesor janë gjithsej 7513, nga të cilët 529 me vajza dhe djem. Shifra është sigurisht e nënvlerësuar pasi shumë çifte që bashkëjetojnë kanë preferuar të mos dalin, dhe ka të bëjë vetëm me çiftet që banojnë nën të njëjtën çati”.
Cili është legjislacioni në Itali?
“Më 19 shkurt 2004, me ligjin nr. 40, Parlamenti italian miratoi “Rregullat për riprodhimin e asistuar mjekësor”, duke lejuar aksesin në teknikat e fekondimit të asistuar, por vetëm për çiftet e rritur të gjinive të ndryshme, të martuar ose që bashkëjetojnë, kur konstatohet sterilitet ose infertilitet. Dhjetë vjet më vonë, me vendimin nr. 162, datë 10 qershor 2014, Gjykata Kushtetuese bëri një hap përpara, duke e shpallur nenin 4, paragrafin 3, të ligjit 40/2004 si antikushtetues në pjesën në të cilën ajo përcakton ndalimin e përdorimit të teknikave heterologe AMP, nëse është diagnostikuar me patologji që shkakton sterilitet ose infertilitet. Megjithatë, kjo e ka shtrirë PMA-në vetëm për çiftet heteroseksuale që kanë sëmundje riprodhuese. Qasja u mohohet çifteve homoseksuale dhe grave beqare. Prandaj, deri më sot, zgjidhja e vetme për çiftet homoseksuale ose beqarët italianë që duan të bëhen prindër është të shkojnë në një vend të huaj ku lejohet “shtatzënia për të tjerët” ose “riprodhimi i asistuar nga mjekët”. Në këtë drejtim, mendoj se është më e përshtatshme të flitet për “mërgim riprodhues”, sesa “turizëm riprodhues”, pasi ekziston një rrezik i lartë diskriminimi ndaj të gjithë atyre njerëzve që nuk kanë burimet ekonomike për të mbështetur kostot e udhëtimit dhe akomodimin. Përveç kësaj, të internuar për të mbetur shtatzënë, ata janë institucionalisht të padukshëm sapo të bëhen prindër. Një përpjekje për t’u korrigjuar ishte përfshirë në ligjin e datës 20 maj 2016, n. 76, i njohur si “ligji Cirinnà”, i cili rregullon bashkimet civile ndërmjet personave të të njëjtit seks dhe rregullon de facto bashkëjetesën. Projektligji fillestar parashikonte mundësinë që prindi joligjor, i bashkuar civilisht, të birësonte, nëpërmjet birësimit me bashkëprindër (birësim i thjeshtërit), vajzën ose djalin e partneres së tij, por në fund ky nen u fshi”.
Në libër që flisni për rëndësinë e lidhjes biologjike, çfarë do të thoni?
“Me gjithë këto rezistenca, është treguar se nuk ka dallime thelbësore në cilësinë e prindërimit apo në zhvillimin e fëmijës midis familjeve heterogjenitore dhe homogjenitore: lidhja biologjike është e parëndësishme. Ajo bëhet e rëndësishme vetëm në negociatat që çifti duhet të bëjë në lidhje me atë që do të jetë babai gjenetik ose jo-gjenetik ose nëna biologjike ose jo-biologjike. Në këtë, lidhja biogjenetike luan një rol themelor. Por në fund të fundit, ajo që ka më shumë rëndësi për zhvillimin e fëmijëve, si për të gjithë prindërimin, është cilësia e proceseve brenda familjeve: përfshirë cilësinë e marrëdhënieve në çift dhe aftësinë e prindërve për të rënë dakord për funksionet prindërore”.
Përgatiti Orjona Tresa / Burimi huffingtonpost.it
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
