Kufizimet, frika nga infektimi dhe vështirësitë ekonomike që lidhen me pandeminë kanë përkeqësuar çrregullimet mendore tek fëmijët dhe adoleshentët.
Vala e fundit e pandemisë COVID-19, e udhëhequr nga varianti Omicron (B.1.1.529) i koronavirusit SARS-CoV-2, është ajo që ka ndikimin më të madh te fëmijët dhe adoleshentët, me një rritje të ndjeshme të infeksioneve dhe shtrimeve në spital (edhe në terapi intensive) krahasuar me ato të mëparshme. Hospitalizimet nuk po rriten sepse tendosja që u shfaq në Afrikën e Jugut është më agresive me të rinjtë (në të vërtetë, Omicron dihet të jetë më pak virulent se të mëparshmit), por thjesht sepse infeksionet po përhapen, për shkak të transmetueshmërisë ekstreme, mbi pesë herë krahasuar me variantin Delta. Gjithashtu duhet pasur parasysh se grupet e reja nuk janë ende mjaftueshëm të mbuluar nga vaksina, e cila është miratuar vetëm së fundmi për këtë kategori.
Pavarësisht përkeqësimit epidemiologjik, COVID-19 (infeksioni i shkaktuar nga patogjeni pandemik) preku vetëm në mënyrë margjinale fëmijët dhe adoleshentët nga pikëpamja klinike, me një numër dukshëm më të ulët të rasteve të rënda – dhe fatkeqësisht edhe disa vdekje – krahasuar me të rriturit. Por, në çdo rast, pandemia ka prekur në mënyrë indirekte – dhe me dhunë të paprecedentë – të vegjlit, duke përhapur çrregullime mendore dhe duke përkeqësuar gjendjen e atyre që tashmë kanë vuajtur prej saj. Për të katalizuar këtë “pandemi të padukshme” te fëmijët, jo vetëm frika nga infektimi me virusin dhe në shumë raste humbja e prindërve, gjyshërve dhe të afërmve të tjerë, por edhe kufizimet, të cilat kanë prishur rutinën e shkollës, aktivitetet sociale dhe sportive me shokët e tyre. Pa harruar, pasojat dramatike ekonomike për shumë familje.
“Kanë qenë një nga grupet më të prekura nga kufizimet,” tha për El Pais Dr Ricardo Ibarra, drejtor i Platformës për Fëmijët, një organ që menaxhon mbi shtatëdhjetë organizata për të drejtat e fëmijëve. “Si të rritur kemi një vizion nostalgjik të fëmijërisë sonë, shumë të idealizuar dhe i nënvlerësojmë problemet e saj. Ka disa stereotipe që mbeten në mendësinë tonë kolektive, si për shembull se fëmijët janë prej plasteline. Dhe nuk është kështu. Fëmijët vuajnë; ka fëmijë që vuajnë shumë. Duhet të vendosemi në situatën e tyre, në sytë e tyre”, ka komentuar ai. Të dhënat nga “2021 Childhood Barometri” i UNICEF-it, bazuar në intervistat me pak më pak se 10 mijë fëmijë, janë atje për të demonstruar ndikimin shkatërrues të pandemisë COVID-19 tek fëmijët. Mjafton të thuhet se koronavirusi SARS-CoV-2 është aktualisht shqetësimi kryesor për katër në dhjetë fëmijë dhe adoleshentë (midis 11 dhe 18 vjeç).
Në 2019 ishte shkolla. Ekonomia, e cila në vitin 2019 ishte në vendin e shtatë, tashmë është në vendin e dytë për të vegjlit; një sinjal i pasojave shkatërruese të pandemisë në ekuilibrin ekonomik të familjeve. E gjithë kjo në mënyrë të pashmangshme ka reflektuar edhe në mirëqenien psikologjike dhe emocionale. Kënaqësia me jetën është vlerësuar mesatarisht në shtatë pikë nga dhjetë, një shifër që nuk është shumë negative, megjithatë të vegjlit që ndiejnë shumë më tepër trishtim sot kanë shkuar nga 50.8 për qind në 2019 në 61 për qind në 2021. Ata që përkundrazi ndihen të vetmuar nga 31 për qind shkuan në 39.4 për qind. Një rritje prej rreth 10 pikë përqindjeje në vetëm dy vjet.
Izolimi, rritja e tensioneve në shtëpi, mësimi në distancë, ndarja e detyruar nga miqtë, të afërmit dhe vendet e zemrës, frika për t’u infektuar, shoqëria e mohuar – kaq e rëndësishme për shkollën dhe trajnimin personal – janë bërë katalizatorë të ankthit, depresionit dhe në disa raste e çrregullimit të stresit post-traumatik.
Një ndikim dramatik pati edhe bashkëjetesa e detyruar me prindërit dhunues. “Rastet e urgjencave psikiatrike të fëmijëve, çrregullimet gjithnjë e më të rënda në të ngrënit, rastet e ankthit, çrregullimet obsesive-kompulsive, depresioni dhe vetëlëndimi, si dhe tentativat për vetëvrasje tek adoleshentët dyfishohen. Gjithashtu është rritur dhuna ndaj të miturve, keqtrajtimi dhe abuzimi. Përdorimi i ekraneve te fëmijët dhe të rinjtë është rritur në qiell”, tha për El Pais profesori Quique Bassat, pediatër dhe epidemiolog në Institutin Global të Shëndetit në Barcelonë.
Fëmijët që nuk vuanin nga ndonjë çrregullim mendor kanë simptoma ankthi, vështirësi në gjumë, hipokondri, trishtim dhe cenueshmëri, tha psikiatri për fëmijë dhe adoleshentë Gemma Español nga spitali Vall d’Hebron (Barcelona). Efektet ishin veçanërisht të rëndësishme tek ata që kishin një predispozitë për sëmundje mendore, ndërsa ata që tashmë vuanin prej saj si pasojë e pandemisë përjetuan një përkeqësim të së njëjtës.
Një raport i fundit i Save the Children zbuloi se 4 për qind e fëmijëve dhe adoleshentëve midis moshës 4 dhe 14 vjeç vuajnë sot nga çrregullime mendore, nga 1.1 për qind në 2017. Shifra praktikisht është katërfishuar.
Siç theksohet nga profesoresha Diana Díaz, psikologe dhe drejtore e linjës së ndihmës dhe bisedës për fëmijët e fondacionit Anar, organizata e saj trajtoi mbi 400 raste të mendimeve për vetëvrasje dhe tentativave për vetëvrasje në vitin 2020, një rritje prej 145 për qind krahasuar me vitin 2019. Gjithashtu trajtoi mbi 200 vetë rastet e dëmtimit, një rritje prej 180 për qind gjatë vitit para shpërthimit të pandemisë. Rastet e abuzimit janë rritur gjithashtu (+ 21 për qind krahasuar me vitin 2019), për faktin se fëmijët dhe adoleshentët janë të detyruar të kalojnë më shumë kohë në shtëpi me familjarët e dhunshëm. Vështirësitë ekonomike të shumë familjeve gjithashtu përkeqësojnë vuajtjet: në Spanjë, të miturit që jetojnë në familje pa të ardhura shkuan nga 1.5 për qind në 2008 (viti i krizës së rëndë ekonomike) në 2.8 për qind në 2021. Në praktikë, janë dyfishuar.
Gjithashtu, gati 16 për qind e të miturve jetojnë në familje që kanë vështirësi në mbulimin e kostove të strehimit. Është e paqartë se sa kohë do të ndihen efektet e pandemisë, por ekspertët bien dakord se problemet e shëndetit mendor do të zgjasin ende për një kohë të gjatë dhe do të kenë pasoja afatgjata, veçanërisht nëse nuk ndërmerren veprime të gjera dhe konkrete për ndihmën psikologjike, (përfshirë të rriturit) dhe mbi gjendjen ekonomike të familjeve më të pafavorizuara.
Përgatiti Orjona Tresa | Burimi Fanpage.it
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
