Sipas një studimi të fundit, adoleshentë janë më pak krijues se të rinjtë dhe të moshuarit. Ekspertët zbuluan gjithashtu se rrjeti i kontrollit ekzekutiv të trurit luajti një rol kryesor në kreativitet e tyre.
Studimi përfshiu gjithsej 180 pjesëmarrës: 86 adoleshentë (11-18 vjeç), 52 të rritur të rinj (19-35 vjeç) dhe 42 të rritur (50-81 vjeç). Nga këto, 111 pjesëmarrës iu nënshtruan skanimeve funksionale të rezonancës magnetike (fMRI) ndërsa ishin në pushim. 69 pjesëmarrësit e mbetur përfunduan vetëm detyrën e lidhur me kreativitetin.
Të gjithë pjesëmarrësit përfunduan “detyrën e krijimtarisë së vezëve”, e cila vlerësoi të menduarit e tyre divergjent. Në këtë detyrë, pjesëmarrësve iu kërkua të mendonin për sa më shumë zgjidhje kreative që të ishte e mundur për të parandaluar thyerjen e vezës së pulës kur binte nga një lartësi prej 30 metrash. Ata kishin 10 minuta për të gjeneruar këto zgjidhje.
Studiuesit zgjodhën këtë detyrë sepse nuk kërkon ekspertizë dhe mund të bëjnë dallimin midis individëve që marrin parasysh vetëm zgjidhje të dukshme bazuar në njohuritë e tyre ekzistuese dhe atyre që eksplorojnë opsione më pak të zakonshme (duke treguar kreativitet më të lartë). Bazuar në përgjigjet ndaj detyrës së vezës, studiuesit vlerësuan 10 aspekte të ndryshme të të menduarit krijues.
Rezultatet treguan se, mesatarisht, të rinjtë në moshë madhore kishin rezultate më të larta kreativiteti sesa adoleshentët në pothuajse të gjitha aspektet. Të rriturit e moshuar kishin rezultate më të larta se adoleshentët në 5 aspekte të krijimtarisë, ndërsa rezultatet e tyre ishin të ngjashme në aspektet e mbetura. Të rriturit më të rinj shënuan rezultate më të larta se të rriturit në një aspekt të krijimtarisë, ndërsa rezultatet e tyre ishin të ngjashme në aspektet e tjera.
Skanimet fMRI zbuluan se lidhja në rrjetin e kontrollit ekzekutiv të trurit lidhej me një grup aspektesh krijimtarie të referuara si “kreativitet i shtrirë”. Kjo lidhje ishte pozitive tek adoleshentët, por negative si tek të rinjtë ashtu edhe tek të moshuarit. Kjo do të thotë se adoleshentët me lidhje më të mirë në rrjetin e kontrollit ekzekutiv priren të jenë më kreativë, ndërsa të rriturit (si më të rinj ashtu edhe më të vjetër) me lidhje më të mirë priren të jenë më pak krijues.
“Adoleshentët prireshin të ishin më pak kreativë se të rinjtë dhe të moshuarit, veçanërisht në variablat që lidhen me krijimtarinë e zgjeruar, sesa krijimtarinë e vazhdueshme. Kjo mbështet modelin e sistemit të trefishtë të krijimtarisë që tregon se tejkalimi i efektit të fiksimit [tendenca për t’u fokusuar vetëm në zgjidhjet e dukshme, ato që vijnë në mendje më lehtë] duke eksploruar shtigje të gjera zgjidhjeje [mënyra më pak të dukshme për të zgjidhur problemin] rezulton në më të larta kreativiteti në përgjithësi. Në nivelin nervor, studimi raporton gjetje të reja që tregojnë se integriteti funksional i rrjetit të kontrollit ekzekutiv është i lidhur pozitivisht me të menduarit më të lartë divergjent tek adoleshentët dhe negativisht tek të rriturit, me këto dallime që janë domethënëse midis adoleshentëve dhe të rinjve dhe të rriturve më të vjetër,” përfunduan ekspertët.
Burimi / Psypost
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
