Përgatiti Esmeralda BirEsmeralda Birçaj, eksperte e shëndetit mendor
Në fillim të pandemisë, maskat u shfaqën si një mburojë për të mbrojtur kundër një kërcënimi të padukshëm. Ky virus i panjohur trokiti në derën tonë dhe solli ndryshime në jetën tonë të përditshme. Maska ishte një nga ndryshimet e para dhe u pasua nga karantina dhe mbyllja. Përshtatja me këto kushte ishte e pashmangshme herët a vonë, siç ishte sikleti. Në të njëjtën kohë, maskat, mbyllja, karantina, kërcënimi i padukshëm, kufizimi, mbrojtja, frika, krijojnë shoqatat dhe simbolika dhe mund të interpretohen në një nivel të dytë me një sfond psikologjik.
Maska si mbrojtje
Fjalë për fjalë, maska gjatë periudhës së pandemisë ofroi një mbrojtje kundër transmetimit të virusit. Metaforikisht ajo ofroi një mbrojtje nga kontakti me të tjerët, nga ndërveprimi dhe lidhja. Shumë pretendojnë se gjendja e maskës u ka shërbyer atyre për të shmangur shoqërimin. E përshtatur me një dozë humori, kjo deklaratë përmban një të vërtetë të madhe. Ishte vërtetë e vështirë për ne të njihnim dikë me maskë. Marrëdhëniet u dobësuan në një farë mënyre. Shqetësimi ynë kryesor ishte të njihnim tjetrin, të siguroheshim që ai ishte një person i afërt me ne. Dhe pastaj, sa i lehtë ishte kontakti në kushtet e frikës?
Maska si metaforë
Nëse marrim parasysh se një maskë na mbron, sa herë veshim maska imagjinare për të mbrojtur veten nga kërcënimet e padukshme? Ne mund të kemi luajtur role që na shërbejnë në rrethana të caktuara në mënyrë që të mos ekspozohemi. Ndonjëherë ne fshehim kush jemi në të vërtetë para frikës se do të na njohin. Pra, maska si simbol është shumë e rëndësishme…, edhe mbrojtja! Ajo fsheh gjysmën e fytyrës sonë. Kështu që të tjerët na njohin nëpërmjet gjysmës. Na fsheh buzët. Kështu që dikush nuk mund të lexojë atë që themi. Nuk mund të na lexojë në përgjithësi. Fsheh buzëqeshjen. Mbetet vetëm që sytë të buzëqeshin. Mbetet vetëm që sytë të flasin. Në fund të fundit, si në rastin e njerëzve shqisat e të cilëve janë prekur, diçka e tillë na ka ndodhur të gjithëve. Njohja e gojës, kaloi te sytë.
Maska si një kufizim
Me vellon e mbrojtjes, kontakti me tjetrin u sakrifikua. Mbajtja e maskave ishte si një mur që nuk lejon afërsi. Ndoshta kishte një distancë në kontaktet tona, nëse mund të afroheshim emocionalisht me dikë. Pastaj përqafimet, shtrëngimet e duarve, prekjet, puthjet, ishin inekzistente ose ekzistonin me kursim të madh. Dhe të gjithë e dimë se sa i rëndësishëm është kontakti prekës.
Maska si një reflektim i brendshëm
Një aspekt pozitiv i maskës është se edhe pse vendos mure në kontaktet shoqërore, në të njëjtën kohë na detyron të dukemi më mirë brenda vetes. Edhe pse ishim të mbyllur brenda, të paaftë për të kontrolluar atë që po ndodhte jashtë, ne mund të kërkonim strehë dhe paqe në botën tonë të brendshme. Diçka që nuk e kuptojmë për kushtet e jashtme ka diçka për të na thënë për veten tonë. Simbolika është shumë për të gjithë në mënyrë që të gjithë t’i deshifrojnë ato bazuar në narracionin e tyre.
Çfarë ju kujton burgosja? Në çfarë e kufizoni veten në mënyrë simbolike? Çfarë bën maska për ju? Çdo dimension i pandemisë mund të na sigurojë shumë informacione për veten tonë.
Maska si humbje
Shenja dalluese e pandemisë ishin emocionet e paqarta. Nga njëra anë dëshira për mbrojtje, kërkimi i një strehe të sigurt dhe frika. Nga ana tjetër dëshira për liri, që kontakti të kthehet në normalitet dhe përsëri frikë. Maska dhe karantina na mbrojtën. Por në të njëjtën kohë ne po përjetonim një humbje të madhe, kontaktin njerëzor. Disi ky është rasti me të gjitha gjërat në jetë. Në një situatë diçka na sjell dobi dhe në të njëjtën kohë ne humbasim diçka. Dhe diku këtu mendoj se ka një hapësirë të vogël për të menduar për të gjitha grupet e cenueshme, të moshuarit, të sëmurët, të cilët ndërsa përpiqen të mbrojnë veten për të siguruar shëndetin e tyre, mbeten të mbyllur, të vetëm, të pafuqishëm në thelb, pa shijuar afërsinë.
Marrëdhëniet ishin mbytëse nën maska. Luftuan për një frymë në fshehtësi nën rrethimin e policisë. Sidoqoftë, marrëdhëniet që dinë të mbijetojnë dhe kanë themele të forta, arritën të pompojnë pak oksigjen dhe të marrin frymë përsëri…
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
