Siç është përmendur edhe në artikuj të mëparshëm (kompleksi i kopshtit zoologjik) vendi ku jetoni, për shkak të faktorëve të natyrshëm mjedisorë në të, mund të shkaktojë stres psiko-fizik dhe të ndikojë fuqimisht në formimin e personalitetit të secilit individ. Në këtë artikull do të zgjerohen dhe thellohen pasojat psikologjike të ndotjes nga zhurma.
Me zhurmë nënkuptojmë çdo lloj tingulli, veçanërisht atë me intensitet të madh, që shqetëson qenien njerëzore ose madje dëmton shëndetin e tij.
Zhurma nuk është një koncept ekskluzivisht fizik, por subjektiv dhe, rrjedhimisht, lloji dhe intensiteti i bezdisjes së shkaktuar nga zhurma ndryshon nga individi në individ dhe varet shumë nëse burimi i zhurmës është i lidhur me vlerësime pozitive ose negative. Prandaj, nuk është e mundur të përcaktohen, në përgjithësi, vlera limituese për zhurmën.
Dispozita subjektive drejt burimit të zhurmës, e perceptuar në një mënyrë të vetëdijshme ose të pavetëdijshme (p.sh. bezdi, zemërim, acarim, ndjenjë pafuqie) mund të ndikojë në shëndet më shumë sesa intensiteti dhe kohëzgjatja e vetë zhurmës. Kufijtë midis tolerancës, bezdisjes dhe dëmtimit psiko-fizik që rrjedhin nga zhurma, luhaten.
Për të kuptuar intensitetin e bezdisjes së shkaktuar nga zhurma, këshillohet të kuptoni se kush e prodhon atë (zhurma e prodhuar nga të tjerët shqetëson më shumë, pasi nuk korrespondon me ritmin e saj), nëse prodhohet nga njerëz që nuk e pëlqejnë njëri-tjetrin (në këtë rast zhurma është ndjenjë negative shoqëruese), nëse është e shmangshme ose e pashmangshme (zhurma e kantierit të ndërtimit, e pashmangshme, nuk përjetohet aq negativisht sa muzika me volum të lartë), nëse bie ndesh me një rregull të njohur (në këtë rast ju zemëroheni), nëse prodhohet natën ose ditën, nëse është festë apo fundjavë pushimi.
Zhurma në përgjithësi është më e bezdisshme, natën, të dielën dhe në mbrëmje, kur jeni duke ngrënë, kur doni të relaksoheni, kur duhet të përqendroheni në një punë ose të jeni të angazhuar intelektualisht, kur zgjat shumë (nëse mbaron shpejt tolerohet më mirë) kur është e papritur (në krahasim me atë që ndjehet gjithmonë në të njëjtën kohë), nëse ndodh në një mënyrë aritmike (me një efekt shumë të dëmshëm tek nervat), nëse personi që e vuan është një person introvert (ai toleron më pak se personi ekstrovert), nëse shoqërohet me ndonjë përvojë negative të së kaluarës (një grindje e parëndësishme e fqinjëve të cilët janë të detyruar të dëgjojnë për shkak të mureve të hollë, kjo mund të shkaktojë një reagim joproporcional, sepse shoqërohet ndoshta me kërcënim, situata të përjetuara ndoshta në fëmijëri që rishfaqen) dhe, së fundmi, nëse ndodh për shkak të gabimeve në hartimin dhe ekzekutimin e punëve (për blerësin ose qiramarrësin e një apartamenti ose një shtëpie, është veçanërisht e privuar duke zbuluar se zhurmat mund të ishin shmangur thjesht duke i ndërtuar ndryshe; ndotjes së zhurmës i shtohet zemërimi ndaj arkitektit ose ndërtuesit, të cilët kanë furnizuar me një produkt të dobët me një çmim të lartë).
Prandaj zhurmat tolerohen ndryshe në varësi të sasisë, cilësisë, kohës së ditës, burimit, shkakut, strukturës së personalitetit, moshës dhe kushteve shëndetësore. E gjithë kjo duhet të jetë e qartë për të gjithë, por veçanërisht për arkitektët dhe ekspertët e ndërtesës.
Mungesa pothuajse totale e zhurmës është shumë e rëndësishme për edukimin e fëmijëve. Vëmendje e veçantë duhet t’i kushtohet sigurisë se fëmijët mund të rriten në një mjedis që është mjaft i mbrojtur nga zhurma (sidomos dhoma e gjumit duhet të jetë e qetë), përkundrazi, megjithatë, pasoja mund të jetë zhvillimi i një personaliteti skizoid. Fëmijët e vegjël përjetojnë shok nga boritë e makinave, zhurmën e automjeteve të rënda, aeroplanët, grindjet, shkeljen e rëndë, zërat e zhurmshëm, muzikën shumë të lartë dhe burime të tjera akustike të perceptuara si të rrezikshme, joharmonike dhe kërcënuese.
Te njerëzit dhe kafshët, dëgjimi shërben gjithashtu si një mjet mbrojtës pasi lejon, në rast nevoje, të shpëtojnë nga rreziqet kërcënuese me reagime të menjëhershme. Në rastin e “sulmit në territor” përmes zhurmave të paparashikueshme me zë të lartë, por në një masë më të vogël edhe për shkak të burimeve të reduktuara akustike, qenia njerëzore shkakton një gjendje alarmi të gjeneruar nga diencefaloni (frika anonime, gjendje e përhershme e axhitacionit nervor, mungesë me përqendrim akut). Presioni i gjakut rritet si rezultat i rritjes së prodhimit të adrenalinës dhe hormoneve të tjera, rrahjet e zemrës rriten, fytyra zbardhet, puplat zgjerohen, flokët ngrihen, frymëmarrja mund të përshpejtohet dhe / ose të ngadalësohet, stomaku dhe zorrët në të cilat vendosen ndalen, oreksi ikën. Në këtë pikë, arratisja ose sulmi, mbrojtja ose sulmi duhet të të ndjekin. Po ku t’ia mbathësh, nga kush të mbrohesh?
Në psikikë ekziston një konfuzion i ngjashëm me atë që do të ndodhte nëse një semafor do të jepte njëkohësisht si dritën jeshile ashtu dhe atë të kuqe. Nëse ky proces përsëritet shpesh dhe për një kohë të gjatë, atëherë pasoja do të ishte sëmundje të tilla si neuroza, psikoza, rrahje zemre, hipertension, ulcera, çrregullime të gjumit, astma, alergjitë, mosfunksionimet e tiroides, etj.
Parandalimi i ndotjes së zhurmës në shtëpi nuk është luks por një domosdoshmëri jetike. Heshtja është një parakusht i domosdoshëm për ndërtimin e një personaliteti të qëndrueshëm dhe të përqendruar. Në prani të zhurmave, pothuajse e gjithë energjia psikike dhe shpirtërore është tretur. Të paktën një dhomë në shtëpi ose apartament duhet të mendohet si vend i heshtjes, një strehë ose një mjedis për të pushuar. Aty duhet të jeni i sigurt se praktikisht jeni të mbrojtur nga zhurma e brendshme dhe e jashtme.
Përgatiti Orjona Tresa / Burimi arcube.eu
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
