Koncepti i dënimit në logjikën e përbashkët është gjithmonë diçka që vjen nga jashtë, dikush dënon dhe dikush tjetër vuan, nuk ka dyshim për këtë, mekanizmi bëhet më pak i qartë kur dënimi vjen nga brenda. Ideja e ndëshkimit të vetvetes mund të duket e panatyrshme dhe përkundrazi ndodh më shpesh sesa mendojmë.
Secili prej nesh ka një marrëdhënie shumë unike me personin e tij dhe ajo që vendosim, në botë, me njerëzit e tjerë, është rezultat i asaj që punojmë çdo ditë brenda nesh. Nëse, si rezultat i një qëllimi të pa arritur ose edhe të një pakënaqësie të përgjithshme me veten, ne mund të përqendrohemi në atë që nuk kemi bërë mirë, në atë që shkoi keq, krijohet një gjendje shpirtërore që së pari do ta derdhim mbi veten tonë pastaj në kontekstin tonë.
Ne jemi rritur në një kulturë ku faji është gjithmonë i pranishëm, dikush bëri një gabim, në shumë raste jemi ne që mbajmë këtë faj me veten, ky qëndrim me sa duket mund të jetë në kundërshtim me të ashtuquajturën shoqëri “hedoniste” në të cilën jetojmë, në të cilën kërkimi i kënaqësisë është bërë një përparësi, kjo është ajo që komunikimi mediatik na transmeton, në të vërtetë ky nuk është rasti për të gjithë.
Disa njerëz jetojnë në një gjendje të përhershme faji dhe dënimi, ka shumë origjina të mundshme të kësaj sjelljeje, historinë familjare që çdokush sjell me vete, ideologjitë që i frymëzojnë ata, kontekstet e ndryshme shoqërore që na rrethojnë disa prej të cilave lidhen fuqimisht nga ideja e fajit. Dhe kjo është mënyra se si heqim dorë nga aktivitetet rekreative, ngjarjet shoqërore; privimit i shtohet gjithashtu një gjendje shpirtërore që nuk përmirëson vëmendjen, duke shkaktuar zhgënjim të mëtejshëm si në vendin e punës ashtu edhe në sferën personale.
Në disa raste, pra, mund të jetë e dobishme të pyesni: “Çfarë mbështetje emocionale merrni nga ndëshkimi i vetvetes?”
Dënimi racional i vetvetes pas një dështimi, ose paraprakisht nga frika e një dështimi të mundshëm, nuk sjell ndonjë avantazh, nëse përdorim një logjikë tjetër, nëse përvetësojmë idenë se pakënaqësia kompenson fajin, në një logjikë të tillë, është e drejtë dhe e dëshirueshme të shkaktohen zhgënjime.
Zakoni i dënimit të vetvetes mund të lindë nga ideja e sakrifikimit të pjesëve të rëndësishme të jetës në emër të një qëllimi që duhet të arrihet ose për të mbrojtur një ideal, sakrifikuar mirëqenien e dikujt ose një cilësi më të mirë të jetës në emër të një misioni, vlera morale e të cilit meriton një sakrificë të tillë, duke e përjetuar gjithë këtë si një akt heroik. Edhe nëse në këtë rast bëhet fjalë për të mbrojtur një koncept etik, ekziston ende perceptimi se nuk meriton lumturinë, kjo mund të sakrifikohet në të gjitha format e saj, madje edhe të jetosh në kushte shqetësimi ekstrem. Ne kapim një ndjenjë trishtimi në ndëshkimin e vetvetes, por në të njëjtën kohë ky trishtim fsheh dëshirën për hakmarrje, nëse shikoni në thellësi mund të lexoni bindjen se sakrifica juaj do të vlerësohet, sa më i madh të jetë zhgënjimi aq më i madh është fruti që mund të jetë vëmendja dhe dashuria e të tjerëve.
Fatkeqësisht kjo sjellje nuk tregon koherencë sepse nëse dikush ndëshkon veten pas ndonjë dështimi, ai duhet të shpërblejë veten si rezultat i sukseseve; ky nuk është rregull, sepse kur miratohet logjika e vetë-ndëshkimit, zhgënjimet tejkalojnë shpërblimet. Ne krijojmë ekuilibra që janë të tillë jo sepse përfaqësojnë një ekuilibër, por sepse krijojnë një sistem që përsëritet me kalimin e kohës, i cili ushqehet duke garantuar një jetë të gjatë.
Dhe këtu ndjekja e kënaqësisë bëhet e papërshtatshme, e panevojshme, sakrifikohet në emër të një morali që përdoret shpesh, madje edhe me ata me të cilët bashkëvepron, duke gjykuar ashpër veten mund të arrihet i njëjti standard me të cilin dikush gjykon të tjerët. Mund të ndodhë që përveç ndëshkimit të vetvetes, njerëzit e tjerë të ndëshkohen edhe kur nuk i përmbushin pritjet tona ose nuk e kryejnë detyrën e tyre. Këto sjellje fshehin mjaft zemërim që derdhet, ndaj atyre që nënçmojnë, atyre që nuk bëjnë detyrën e tyre. Zemërimi i atyre që ndëshkojnë veten na flet për një dëshirë për shpengim, për një trishtim që bërtet, që dëshiron të kapërcehet, të luftohet.
Tjetri, marrëdhënia, është gjithmonë në qendër të jetës sonë, madje edhe në sjelljet që duket se distancojnë marrëdhënien, fshihet nevoja për tjetrin, për miratimin e tij, edhe nëse kjo hakmarrje mund t’ju kushtojë lumturi, duke kërkuar sakrifica të mëdha në emër të një sjelljeje morale që duket e justifikuar.
Burimi / https://www.facebook.com/Dott.ssaJessicaCannamela/posts/213721203426788
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
