“Vezët janë një ushqyes shumë i shëndetshëm dhe i rëndësishëm për organizmin tonë. Mund ta konsumojmë deri 4 herë në javë. Intervista e doktoreshës biologe nutricioniste, Giovanna de Leo.
Vezët bëjnë mirë apo janë një ushqim që duhet shmangur? Sa mund të konsumojmë në javë? Për vite me radhë është dëgjuar që vezët janë të këqija sepse ato rrisin nivelet e kolesterolit në gjak dhe, për pasojë, rrezikun e sëmundjeve kardiovaskulare. Studimet e fundit kanë gjetur, megjithatë, se jo vetëm që nuk ka asnjë korrelacion midis konsumit të vezëve dhe rritjes së rrezikut të sulmit në zemër ose goditjes në tru, por ky ushqim madje mund të mbrojë nga rreziqet kardiovaskulare.
Është e vërtetë që veza përmban kolesterol, por është gjithashtu e vërtetë që ky ushqim nuk ka aftësinë për të rritur nivelet e kolesterolit në gjak, gjë që në vend të kësaj ndodh me marrjen e yndyrnave të ngopura që përmbahen për shembull në ushqimet e skuqura ose ato të paketuara.
Vezët janë një burim i rëndësishëm i proteinave, vitaminave, kripërave minerale dhe acideve yndyrore, dhe për këtë arsye janë thelbësore për ekuilibrin e trupit, por si të gjitha ushqimet, ato duhet të konsumohen në sasitë e duhura dhe të gatuhen në mënyrën e duhur.
Të hash një vezë të skuqur ose të zier butë nuk është e njëjta gjë. Mjekët dhe dietologët rekomandojnë të mos konsumoni më shumë se katër ose pesë vezë në javë, gjithashtu në varësi të moshës dhe të ngrënit dhe zakoneve të jetesës.
Intervista nga NapoliToday e mjekes biologe nutricioniste Giovanna de Leo
Cilat janë vlerat ushqyese të vezës dhe sa kalori përmban?
Veza e pulës është shumë ushqyese dhe, në pjesën më të madhe, me proteina. Ka proteina me aminoacide thelbësore (d.m.th. që trupi nuk prodhon dhe domosdoshmërish duhet t’i marrë nga ushqimi), vitamina (A, D, K, E dhe grupi B), kripëra minerale (hekur, zink, fosfor, kalcium dhe selen) ) dhe yndyrnat (mono dhe poli të pangopur, jo vetëm kolesterol). Sa i përket kalorive, e gjithë veza përmban afërsisht 60-80 (padyshim që ato ndryshojnë në varësi të madhësisë së vezës).
Cilët janë përfitimet thelbësore të këtij ushqimi?
Vezët janë një ushqim sa i butë, po aq sa dhe i dobishëm për trupin. Në fakt janë të pasura me lëndë thelbësore ushqyese. Veza përbëhet nga dy përbërës: e verdha dhe e bardha. E verdha përmban luteinë dhe zeaksantinë, dy karotenoide (të cilat japin ngjyrën e verdhë-portokalli) të përfshira në parandalimin e degjenerimit makular (të syrit); kolina, një koenzim thelbësor për sintezën e membranave qelizore dhe acetilkolinës neurotransmetuesit, por gjithashtu e dobishme për procese të tjera fiziologjike; lecitina, një molekulë thelbësore për trurin, zemrën dhe mëlçinë, dhe gjithashtu e dobishme për procese të tjera fiziologjike. Përveç kësaj, e verdha e vezës gjithashtu përmban vitamina, kripëra minerale dhe acide yndyrore thelbësore, shumë të dobishme për funksionimin e duhur të trupit tonë. Nga ana tjetër, e bardha e vezës karakterizohet nga një përqendrim më i lartë i proteinave, të cilat janë gjithashtu të rëndësishme për trupin.
Thuhet se vezët rrisin kolesterolin. Është e vërtetë?
Ka ardhur koha për ta shpërbërë këtë tabu: studimet e fundit jo vetëm që kanë treguar se vezët nuk rrisin kolesterolin në subjekte të shëndetshme, por ato madje transformojnë grimcat LDL (kolesteroli i keq) nga të vogla dhe të dendura (të rrezikshme) në grimca të mëdha (beninje) , dhe rrisin kolesterolin e mirë”.
Sa vezë do të duhet të konsumojmë në javë?
Nuk ka një numër të saktë se sa vezë duhet të konsumojmë në javë. E gjitha varet nga kushtet fizio-patologjike të subjektit, moshës dhe faktorëve të tjerë. Një person i shëndetshëm mund të hajë deri në 4 vezë në javë. Është e rëndësishme që vezët të mos qullen. Ato janë një ushqim shumë i rëndësishëm për trupin tonë.
Si ta kuptojmë që një vezë është e freskët?
Ka metodologji “gjyshesh”, megjithatë sugjeroj që si me të gjitha ushqimet e tjera, të lexoni me kujdes etiketën. Vezët u nënshtrohen rregullave shumë të rrepta, kështu që të gjitha informacionet që na duhen janë në etiketë. Gjithmonë është e nevojshme të kontrolloni datat e prodhimit dhe skadimit (kjo e fundit ndodh afërsisht 28 ditë pas depozitimit). Sidoqoftë, një metodë e “gjyshes” konsiston në zhytjen e vezës në ujë dhe kripë: nëse është e freskët, ajo do të priret të qëndrojë horizontal në pjesën e poshtme të enës, nëse nuk është, do të tentojë të notojë.
Cila është mënyra më e shëndetshme për të gatuar vezën?
Në mënyrë që veza të jetë më e tretshme dhe të mos humbasë vetitë e saj ushqyese, është mirë që koha e vlimit të mos jetë e gjatë (është mirë ta hiqni nga zjarri menjëherë pas zierjes). Një këshillë tjetër është të mos konsumosh kurrë të bardhë veze të papërpunuar për shkak të pranisë së avidinës, një glikoproteinë e cila, duke u inaktivuar vetëm nga nxehtësia, do të lidhej me biotinën (një vitaminë B që përmbahet në të verdhën e vezës) duke parandaluar thithjen e saj.
A mund të konsumohet vezë për mëngjes?
Në subjekte të shëndetshme… përse jo?! E rëndësishme është të ndjekësh një ushqyerje të balancuar, ekuilibruar dhe të përshtatur për personin.
Përgatiti Orjona Tresa / Burimi napolitoday.it
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
