Keni ndonjë sëmundje kronike? Ndonjë çrregullim psikologjik? Atëherë do të kuptoni se sa kushton të ruash energjinë ditore, në fakt, atë forcë mendore dhe emocionale që ju ka mbetur do të përshtatej me një lugë kafeje…
Teoria e lugës përdoret si një metaforë për racionimin e energjisë që karakterizon njerëzit me sëmundje kronike ose çrregullime psikologjike. Është një neologjizëm me të cilin tregohen forcat fizike, mendore dhe emocionale që i janë lënë dikujt për të cilin gjërat kushtojnë shumë më tepër se pjesa tjetër për shkak të gjendjes së tij shëndetësore.
Kjo qasje është vërtet interesante. E vërteta është se ne nuk flasim gjithmonë për atë ngarkesë të shtuar me të cilën përballen personat me këtë shqetësim. Kështu, personat me fibromialgji kanë vështirësi të mëdha në planifikimin e ditëve, sepse nuk e dinë se sa energji do t’i duhet për të punuar, për të bërë pazar, për t’u kujdesur për fëmijët etj.
Kjo teori njihet me termin “luga” dhe ka lehtësuar krijimin e komunitetit të njerëzve të prekur nga sëmundje kronike ose çrregullime mendore për të mbështetur njëri-tjetrin ose për të marrë burime institucionale.
Çfarë na thotë teoria e lugës?
Termi lugë është diçka me të cilën identifikohen shumë njerëz. Në fakt, janë formuar komunitete burrash dhe grash të të gjitha moshave, të cilët kërkojnë të shkëmbejnë përvoja dhe gjithashtu të fitojnë njohje sociale. Ishte Christine Miserandino ajo që shpalli teorinë e lugës në 2003 përmes një artikulli që shkroi në blogun e saj personal “Ti nuk dukesh i sëmurë.”
Ajo e bëri këtë nga një përvojë personale, kur një mik e pyeti se si ishte jeta e saj me lupus. Për të ilustruar se si ndihej, ajo përdori lugë për t’i treguar se sa energji i kishte mbetur atë ditë. Madje, herë pas here, për të përmbushur detyrimet e përditshme, ajo detyrohej të “huazonte” lugët e ardhshme. Të jetosh me sëmundje autoimune si lupusi ka këtë karakteristikë: të mos kesh energji të mjaftueshme për çdo aktivitet që dëshiron të bësh. E njëjta gjë është e vërtetë për çdo gjendje tjetër mjekësore kronike dhe, natyrisht, për çrregullime psikologjike. Çdo aktivitet, detyrë dhe detyrim “kushton” një numër të caktuar lugësh.
Kjo energji shpenzohet shumë shpejt dhe për ta rikuperuar (për të mbushur lugët) njeriu duhet të pushojë.
Si të di nëse jam edhe unë një lugë?
Në përgjithësi, njerëzit kanë një numër të mirë “burimesh energjie” brenda mundësive tona në jetën e tyre të përditshme. Ata ngrihen dhe kanë pak dyshime se do të arrijnë të përmbushin një pjesë të mirë të detyrimeve të përditshme. Ata do të jenë në gjendje të shkojnë në punë, në klasë, të bëjnë detyrat e shtëpisë, etj.
Megjithatë, pacientët me dhimbje kronike, fibromialgji , lupus, probleme me veshkat, probleme kardiovaskulare etj., nuk janë të sigurt se do të mund të përmbushin të gjitha detyrimet e tyre. Gjithashtu pacientët me depresion, ankth, çrregullim bipolar apo edhe autizëm jetojnë me pasigurinë e vazhdueshme të mosdijes se çfarë do të jenë në gjendje të bëjnë çdo ditë. Jo vetëm që vuajnë nga lodhje më e madhe fizike, shfaqet edhe dekurajimi, ankthi, stresi bllokues etj. Mesatarisht kanë edhe probleme serioze me gjumin dhe kjo e vështirëson rikthimin e energjisë.
Punimet kërkimore, të tilla si ato të bëra në King’s College në Londër, nxjerrin në pah një ide. Është e zakonshme që pacientët me çrregullime mendore të vuajnë nga lodhja kronike ose neurasthenia, gjë që i kufizon më tej. Teoria e lugës përpiqet të fokusohet në atë që shihet rrallë.
Nuk është dobësi, nuk është mungesë iniciative apo përgjegjësie. Lugët, njerëzit me probleme psikologjike apo sëmundje kronike, nuk kanë të njëjtin nivel energjie si të tjerët.
Teoria e lugëve, nevoja për t’u ndërgjegjësuar për diçka shumë të përgjithshme
Mund të vendosnim dhjetëra shembuj me gjithë ato profile që formojnë dhe justifikojnë teorinë e lugëve. Personat transgjinorë, për shembull, shfaqin gjithashtu lodhje të madhe ditore kur jetojnë në një trup dhe me një gjini me të cilën nuk identifikohen.
Shumë fëmijë dhe të rritur që janë në spektrin e autizmit janë të rraskapitur nga stimujt e tingullit dhe dëgjimit që neurotipikët as nuk i perceptojnë. Ka pacientë me depresion që nuk kanë energji as të vishen. Ajo që kërkon kjo qasje është të bëhet ai mjet që përshkruan se si ndihet ky grup dhe si është jeta e tyre.
Sëmundja me të cilën merret secili do të përcaktojë lugët e energjisë që do të konsumojnë. Ndoshta vetëm duke u ngritur nga shtrati, ato konsumohen të gjitha, duke mos lënë më energji për pjesën tjetër të ditës. Dhe kjo është diçka që duhet ta kuptojmë të gjithë, pa diskriminim.
Megjithatë, ka edhe një fakt tjetër mbresëlënës. Ndjenja e fajit që lidhet me të paturit e një sëmundjeje mendore ose kronike është një barrë e shtuar. Në këtë mënyrë, diçka që kërkon teoria e lugës është që personi ta lërë mënjanë atë faj dhe të kuptojë më mirë sëmundjen e tij. Gjithashtu, se ajo nuk ndihet vetëm dhe mund të gjejë dhe të lidhet me lugë të tjerë. Thjesht kërkoni për hashtag #spoonieproblems.
Përgatiti Orjona Tresa / Burimi La Mente e Meravigliosa
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
